Arete Zirenekoa

Arete Zirenekoa (antzinako grezieraz: Ἀρήτη; fl. Ka. IV. - V. mendeak) Zirenaikako emakumezko filosofoa izan zen^[1]. Libiako Zirenen jaioa, Aristipo Zirenekoaren alaba izan zen. Berarengandik ikasi zuen filosofia eta honek, aldi berean, Sokratesen ikasle izan zen. Aretek bere semeari irakatsi zion filosofia, Aristipo Gaztea; horregatik semeari amak irakatsia izengoitia jarri zioten (antzinako grezieraz: μητροδίδακτος, metrodidaktos).

Uste denez Aretek bere aitaren filosofia eskolaren ardura hartu zuen honen heriotzaren ostean. Hainbat testu historikoetan berari buruzko erreferentziak agertzen dira, baina guztiak idatzi ziren bere heriotzaren ostean. Diogenes Laerzio, Estrabon, Gens Elia, Klemente Alexandriakoa, Teodoreto Zirokoa eta Aristoklesen lanetan zein Sudan aipatua agertzen da. Diogenesek idatzi zuen Areteren ikasleen artean Teodoro Ateoa eta Anniceris zeudela^[2]. Ez dago idazkun historikorik Areteren irakasgaien inguruan, baina bere aitak sortu zuen eskolaren ideien inguruan dokumentazioa badago.

Gizakien bizitzan plazerrak eta minak duten paperaren inguruko ikuspuntu sistematikoa garatu zuen lehen filosofoetako bat izan zen. Zirenaikoek uste zuten disziplinak, jakintzak eta ekintza bertutetsuek plazerra sortzen zutela. Emozio negatiboak, aldiz, izan haserrea edo beldurra, mina biderkatzen zuten. Sokratesen Protagorasen amaieran aipatzen da "bizitzaren salbamendua" plazer eta penei "neurriaren zientzia" aplikatzean datzala. Zireneko Eskolak, beraz, hedonismoaren lehen gerturapen bat eskaini zuen, Europan Jeremy Benthamek berriro ere XVIII. eta XIX. mendetan hartuko zuen bidetik^[3].

Erreferentziak

• Datuak: Q262225