Sint-Evergisluskapel

De kapel op een 16e-eeuwse schets

De Sint-Evergisluskapel was een van de dertien verdwenen kerspel- of wijkkapellen van de Nederlandse stad Maastricht. De kapel lag aan de Maastrichter Brugstraat nabij de hoek met de Kesselskade (destijds Bokstraat).

Geschiedenis

Opgraving fundamenten, 1912?

De Sint-Evergisluskapel is mogelijk zeer oud, gezien de vermoedelijke vondst van een romaans kapiteel en andere bouwfragmenten op het sloopterrein in 1918.[1] De kapel was gewijd aan de heilige Evergislus, een legendarische bisschop uit de 6e eeuw, die in geen enkele historische bron vermeld wordt. Hij komt als vijfde voor op de bisschoppenlijst van Keulen en als vijftiende op de lijst van heilige bisschoppen van Maastricht, tussen Gondulfus en Joannes Agnus.[2] De kapel viel onder het gezag van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel, evenals de vlakbij gelegen Maria-ten-Oeverenkapel.

In 1619 verleende het stadsbestuur toestemming aan het Onze-Lieve-Vrouwekapittel om de kapel te slopen en er huisjes neer te zetten, doch hier werd geen gebruik van gemaakt. In 1632 werd de kapel door het Staatse gezag gevorderd om er militair materiaal in op te slaan. In 1652 waren er 7.000 schoppen en spaden opgeslagen (bedoeld voor het onderhoud van de vestingwerken). In dat jaar werd opnieuw om toestemming voor sloop gevraagd, nu bij het Staatse gezag. Dit verzoek werd ingewilligd, mits het kapittel de verhuizing van het materieel naar de Minderbroederskerk zou bekostigen. Alzo gebeurde het en de kapel werd gesloopt.[3]

18e-eeuwse gevelsteen

Erfgoed

In de collectie van het Bonnefantenmuseum bevindt zich een beschadigd kussenkapiteel, dat vermoedelijk afkomstig is uit deze kapel. Het weinig verfijnde kapiteel van Franse krijtsteen is romaans en dateert mogelijk uit de 12e of 13e eeuw.[1]

In de gevel van het pand Maastrichter Brugstraat 8 (een rijksmonument) is een 18e-eeuwse gevelsteen ingemetseld met een (fantasie)afbeelding van de kapel en het opschrift: In het Kerxken – 1740. De kapel was toen al bijna een eeuw verdwenen.[4]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. a b Elizabeth den Hartog (2002): Romanesque Sculpture in Maastricht, p. 511. Bonnefantenmuseum, Maastricht. ISBN 9072251318.
  2. Régis de la Haye (1985): De bisschoppen van Maastricht, p. 51. Vierkant Maastricht #5. Stichting Historische Reeks Maastricht, Maastricht. ISBN 90-70356-23-6
  3. Pierre J.H. Ubachs en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht, p. 167: 'Evergisluskapel'. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X.
  4. Informatie over rijksmonumentnummer 27292
· · Sjabloon bewerken

Overzicht van kerkgebouwen, kapellen, moskeeën, synagoges, tempels en andere gebedshuizen in de gemeente Maastricht per CBS-wijk
* betekent: in onbruik of in gebruik voor niet-religieuze doeleinden; ** betekent: (grotendeels) gesloopt, verdwenen

Centrum:Sint-Agathakapel** · Sint-Amorkapel** · Sint-Andrieskapel* · Sint-Annadalkapel** · Annunciatenkapel** · Antonietenkerk** · Kloosterkapel Zusters van het Arme Kind Jezus* · Augustijnenkerk* · 1e + 2e Beyartkapel** · Bogaardenkapel** · Bonnefantenkerk* · Calvariënbergkapel* · Canisianumkapel* · Kapel Capucijnenhof* · Capucijnenkerk* · Sint-Catharinakapel** · Nieuwen Biesenkerk** · Cellebroederskapel · Dominicanenkerk* · Sint-Evergisluskapel** · Faliezusterskapel** · Sint-Gerarduskerk* · Grauwzusterskapel* · Heilige Geestkapel** · Sint-Hilariuskapel** · Sint-Jacobskapel** · Sint-Janskerk · 1e Jezuïetenkerk* · 2e Jezuïetenkerk** · Sint-Joriskapel** · Kapel Zusters H. Joseph · Kruisherenkerk* · Lutherse kerk* · Koningskapel** · Maria-ten-Oeverenkapel** · Sint-Martinuskerk · Sint-Matthiaskerk · 1e Minderbroederskerk* · 2e Minderbroederskerk* · 3e Minderbroederskerk** · Klooster- + lekenkapel Zusters Miséricorde* · Sint-Nicolaaskapel** · Sint-Nicolaaskerk** · Nieuwenhofkapel* · Kloosterkerk Zusters Onder de Bogen · Onze-Lieve-Vrouwebasiliek (+ Sterre-der-Zeekapel) · Penitentenkapel** · Kloosterkapel Penitenten-Recollectinnen** · Reparatricenkapel** · Sint-Servaasbasiliek (+ kapellen) · Sint-Servaasgasthuiskapel** · Sterrepleinkerk* · Synagoge · Ursulinenkapel* · Sint-Vincentiuskapel** · Kapel Vincentiusvereniging* · Waalse kerk (+ NGKv Zuiderkruis) · Weeshuiskapel* · Wittevrouwenkapel**
Zuidwest:Sint-Antoniuskapel · Sint-Lambertuskapel · Observantenkloosterkapel** · Sint-Petrus-en-Pauluskerk · Kerk van Sint-Pieter beneden · Kerk van Sint-Pieter boven · Lourdesgrot Sint Pieter · Sint-Rochuskapel · Sint-Theresiakerk · Kapel Kweekschool Tongerseweg*
West:Ziekenhuiskapel Sint Annadal* · Sint-Annakerk · Sint-Christoforuskerk** · Christus' Hemelvaartkerk* · El Fath-moskee · Evangelische Gemeente · Heilig-Hart-van-Jezuskerk · Kapel Kweekschool Immaculata* · Sint-Jozefkerk · Sint-Lambertuskerk* · Onbevlekt Hart van Mariakerk* · Onze-Lieve-Vrouw-van-Goede-Raadkerk* · San Salvatorkerk · Surp Karapetkerk · Tevhid-moskee · Vier Evangelistenkerk
Noordwest:Sint-Hubertuskerk* · Immanuëlkerk · Kapel Onze-Lieve-Vrouw van zeven Smarten
Noordoost:Sint-Corneliuskerk · Kloosterkapel van de Franciscanessen van Mariadal* · Sint-Martinuskerk
Oost:Antonius van Paduakerk (Nazareth)** · Antonius van Paduakerk (Scharn) · Sint-Guliëlmuskerk* · Heilige Familiekerk** · Johannes de Doperkerk · Koepelkerk · Koninkrijkszaal · Lighthouse Christengemeente · Onze-Lieve-Vrouw-van-Lourdeskerk · Kloosterkapel Severen** · Sint-Walburgakerk
Zuidoost:Baptistengemeente · Beth-elkerk · Don Boscokerk* · Sint-Michaëlkerk · Sint-Monulfus en Gondulfuskerk · Kapel Opveld* · Sint-Petrus' Bandenkerk