Variaties voor vibrafoons, piano's en strijkers

Variaties voor vibrafoons, piano's en strijkers
Variations for vibes, pianos & strings

Vibrafoon

Componist

Steve Reich

Compositiedatum

2005

Première

18 maart 2006

Duur

20 minuten

Portaal

Klassieke muziek

Variaties voor vibrafoons, piano's en strijkers is een compositie van Steve Reich uit 2005.

De muziek van Reich is altijd direct herkenbaar. Zijn stijl minimal music wordt/werd al niet door veel componisten omarmd, Reich onderscheidt zich daarbij ook van zijn collegae Philip Glass en John Adams. Van deze drie is Reich het meest gefocust op ritme. Dat is in dit werk dan ook direct wat opvalt. Het ritme geeft meteen ook het tempo aan en vormt een soort basso continuo door het gehele stuk; echter het zit niet in het basregister. Het werk bestaat uit drie delen simpelweg fast-slow-fast (resp 11;35, 6:51, 3:33 lang) genoemd. Het geheel is gebaseerd op de akkoordenreeks van de majeurtoonladders van D, F , As en B (steeds een kleine terts verschil). Het ensemble wikkelt de gehele cyclus af en doet dat in deel één vier keer; tweemaal in strakke vorm; bij 5 ½ minuut begint de tweede cyclus, die niet zo strak gecomponeerd is, vandaar de term variatie.

De muziek gaat zonder pauze over in het langzamere gedeelte; deze begint de cyclus op As. Die As-cyclus komt pas weer terug als de compositie zich al in deel drie bevindt, wederom zonder pauze.

De eindeloos voortkabbelende reeks, bijna allemaal in dezelfde toonlengte, wordt ondersteund door de piano’s. Deze spelen geen melodie, maar geven in een bijna niet te volgen ritmisch patroon accenten aan; deze accenten worden gespeeld op de secunde, kwart, kwint en sext van de toonladder die aan de beurt is.

Alles bij elkaar vormt een ongelijk wiegende muziek, die als andere minimal music een trance teweegbrengt, ware het niet dat de noten van de piano het gewieg lichtjes verstoort, maar daar tevens aan bijdraagt, doordat ze het werk in tempo houden. De combinatie van de pianonoten zorgt voor stuwing van de muziek, alsof deze steeds sneller gaat, maar dat is gehoorsbedrog.

De combinatie vibrafoon en piano (of hoeveelheid daarvan) is een lievelingscombinatie van de componist. Hij vindt de zilverachtige klanken die de combinatie geeft optimaal. Overigens leent zijn muziek zich uitstekend voor vibrafoons of soortgelijke muziekinstrument zoals marimba (Six Mallets; Four Sections).

Instrumentatie

4x vibrafoon
2x piano
3x strijkkwartet, dus 3x 2 violen, 1 altviool, 1 cello; of een klein strijkorkest.

De eerste uitvoering werd gegeven door het London Sinfonietta met het Alcam Khan Dansensemble op 18 maart 2006 in Keulen. Daarna volgden steden als Parijs, Brussel, Wenen, het Concertgebouw in Amsterdam, Birmingham en Athene, voordat het de Atlantische Oceaan overstak.