Abd ar-Rahman III

Abd ar-Rahman III
ilustracja
emir Kordoby
Okres

od 912
do 929

Poprzednik

Abd Allah

kalif Kordoby
Okres

od 16 stycznia 929
do 15 października 961

Następca

Al-Hakam II

Dane biograficzne
Dynastia

Umajjadzi

Data urodzenia

11 stycznia 889

Data śmierci

15 października 961

Medina Azahara

Abd ar-Rahman III an-Nasir, Abd ar-Rahman ibn Muhammad (ur. 11 stycznia 889 w Kordobie, zm. 15 października 961 w Medina Azahara) – emir Kordoby w latach 912-929, kalif Kordoby w latach 929-961; z dynastii Umajjadów kordobańskich, wnuk Abd Allaha.

Życiorys

Początkowo nie był przewidywany na następcę tronu. Matka Abd ar-Rahmana była niewolnicą i chrześcijanką, ojciec natomiast zginął w wyniku dworskiej intrygi uknutej przez jego dziadka, która miała zapewnić tron jego stryjowi.

Przedwczesna śmierć wuja, a następnie dziadka i brak innych pretendentów otworzyła przed nim drogę do sukcesji.

Objął władzę w okresie, w którym emirat Kordoby był miastem-państwem niewiele już znaczącym w al-Andalus. W szybkim tempie odbudował jednak pozycję Umajjadów na Półwyspie Iberyjskim, odzyskując utracone w wyniku powstań i rebelii ziemie. Od 912 roku prowadził ustawiczne wojny z lokalnymi władcami muzułmańskimi i zbuntowanymi wodzami.

W 917 roku rozpoczął ekspansję w Afryce Północnej, przeciwdziałając tym samym polityce kalifów z dynastii Fatymidów w Maghrebie. Hołd złożyło mu Maroko, Melilla i Ceuta.

W 917 roku wypowiedział święta wojnę skierowaną początkowo przeciw władcy Leónu[a], Ordoño II, który najechał jego emirat. Z czasem zamienioną na dżihad a kital przeciw wszystkim chrześcijańskim władcom na Półwyspie Iberyjskim.

W 920 rozpoczął kampanię wojenną na północy Hiszpanii. Pokonał w bitwie pod Valdejunquera(inne języki) połączone siły królów Leónu i Nawarry. W 924 roku zdobył i zniszczył Nawarrę. Jego marsz na północ zatrzymała dopiero dotkliwa klęska w 939 roku w połączonych bitwach pod Simancas i Alhandegą[1].

W sprawach wewnętrznych emiratu był zręcznym politykiem. Odsunął od siebie arabską arystokrację, która dążyła do oligarchii w państwie. Gdy miał już pewność swojej absolutnej władzy, 16 stycznia 929 roku przyjął tytuł kalifa i nakazał wymienianie swojego imienia podczas każdej z modlitw.

W 936 roku rozpoczął wznoszenie wspaniałej rezydencji Az-Zahra. Rozbudował Kordobę i ufundował w niej uniwersytet[potrzebny przypis] czyniąc stolicę swego państwa jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych i naukowych świata.

W okresie jego rządów rozwinięta została gospodarka i rolnictwo al-Andalus. Kalif doprowadził do rozbudowy kopalń metali szlachetnych. Rozwinął w Hiszpanii produkcję broni, szkła, mosiądzu i hodowlę jedwabników.

W latach 958–960 roku interweniował w Królestwie Leónu i osadził na tamtejszym tronie Sancha I Otyłego.

Uwagi

  1. Królestwo Leonu było wówczas najpotężniejszym z chrześcijańskich królestw na półwyspie


Przypisy

  1. SALAMANCArtv ALS.A. DÍA SALAMANCArtv ALS.A., La batalla de Alhandega (Alhándiga), golpe clave del Reino de León al Califato de Córdoba [online], salamancartvaldia.es, 22 stycznia 2023 [dostęp 2023-11-14]  (hiszp.).

Bibliografia

  • MałgorzataM. Hertmanowicz-Brzoza MałgorzataM., KamilK. Stepan KamilK., Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036 .
  • ISNI: 0000000116172008
  • VIAF: 33354654
  • LCCN: n82164386
  • GND: 118978098
  • LIBRIS: 42gjm8jn1rsfq22
  • SUDOC: 067724612
  • NKC: mzk2016915253
  • NTA: 07155257X
  • BIBSYS: 9030084
  • Open Library: OL5200616A
  • J9U: 987007297751405171
  • CANTIC: a11270809
  • LNB: 000235587
  • PWN: 3865070
  • Britannica: biography/Abd-al-Rahman-III
  • Catalana: 0000140
  • DSDE: Abd_al-Rahman_3.
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 94