Ahmad Szah Masud

Ahmad Shah Massoud
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 września 1953
Bazarak

Data i miejsce śmierci

9 września 2001
Tachar

Minister Obrony
Multimedia w Wikimedia Commons
Grobowiec „Lwa Pandższiru”

Masud Ahmad Szah (pers. احمد شاه مسعود ur. 1 września 1953 w Bazaraku, zm. 9 września 2001 w Tacharze) – afgański dowódca wojskowy i polityk, zwany „Lwem Pandższiru”, z pochodzenia Tadżyk. Syn oficera królewskiej armii afgańskiej.

Życiorys

W pierwszej połowie lat 70. studiował na politechnice w Kabulu, gdzie związał się z młodymi rewolucjonistami muzułmańskimi. Po przewrocie komunistycznym w Afganistanie był jednym z komendantów partyzanckich, dowodzącym siłami mudżahedinów w Dolinie Pandższeru w czasie wojny afgańskiej. Wsławił się bohaterską postawą podczas obrony Doliny przed wojskami rządowymi i radzieckimi, wykazując się nieprzeciętnymi zdolnościami dowódczymi i cechami charakteru, co przysporzyło mu przydomek „Lwa Pandższiru”. Należał do Stowarzyszenia Muzułmańskiego, pozostając pod duchowym i politycznym wpływem Burhanuddina Rabbaniego. W 1992 dowodził wojskami mudżahedinów, które zajęły Kabul.

Minister obrony oraz wiceprezydent kraju w rządzie Rabbaniego. Zwolennik liberalnego kursu politycznego i demokratycznego państwa opartego na fundamencie islamskim.

Od 1994 walczył na terenie Afganistanu przeciw talibom, a po utracie Kabulu i opanowaniu przez nich większości kraju został w 1996 dowódcą wojskowym Sojuszu Północnego, broniącego ostatniego wolnego terytorium w północno-wschodniej części kraju.

Śmierć

Sprawcami jego zabójstwa w 2001 było dwóch Arabów podających się za dziennikarzy. Ładunek wybuchowy ukryli w kamerze. O zlecenie zamachu oskarżana jest Al-Ka’ida, która dwa dni później przeprowadziła ataki na World Trade Center i Pentagon. Niektóre tropy wskazują też na rosyjskie lub pakistańskie służby specjalne. Masud został pochowany w Dolinie Pandższeru na wzgórzu obok rodzinnej wsi[1].

Zobacz też

Operacja Panczszir-82

Przypisy

  1. Afgańcy. Ostatnia wojna imperium, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2012, s. 346

Bibliografia

  • Masud nie żyje, www.wprost.pl, komunikat z 14 września 2001
  • Wojciech Jagielski, Pięć lat temu zginął Ahmed Szah Massud, www.gazetawyborcza.pl, ostatnia aktualizacja z 10 września 2006
  • Piąta rocznica śmierci afgańskiego bohatera narodowego Ahmada Szaha Massuda, www.arabia.pl, artykuł z 16 października 2006. arabia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-27)].
  • Waldemar Porębny, Masud Ahmad Szah, www.sycowice.net, notka z 7 lutego 2010
  • portalwiedzy.onet.pl – Ahmad Szah Masud
  • Polskojęzyczna strona internetowa poświęcona A. S. Masudowi (częściowo dostępna). massud.prv.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-06-08)].
  • ISNI: 000000011648970X
  • VIAF: 56812674
  • LCCN: n99018873
  • GND: 123639913
  • NDL: 00621086
  • BnF: 14050447h
  • SUDOC: 055804934
  • BNE: XX5267536
  • NTA: 229336523
  • Open Library: OL6696059A
  • PLWABN: 9810627924205606
  • NUKAT: n2019154523
  • J9U: 987007299777505171
  • PWN: 3938446
  • Britannica: biography/Ahmad-Shah-Masoud
  • Universalis: ahmad-shah-massoud
  • БРЭ: 2191646
  • NE.se: ahmed-shah-massoud
  • SNL: Ahmed_Shah_Masood