Ajania

Ajania pacifica

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Rodzaj

ajania

Nazwa systematyczna

Ajania P. P. Poljakov
Bot. Mater. Gerb. Bot. Inst. Komarova Akad. Nauk SSSR 17: 419. 1955^[3]

Typ nomenklatoryczny

A. pallasiana (F. E. L. Fischer ex W. G. Besser) P. P. Poljakov^[3]

Synonimy

Cryanthemum Kamelin
Phaeostigma Muldashev^[4]

Multimedia w Wikimedia Commons

Ajania (Ajania) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje ok. 34^[5] do 43^[4] gatunków występujących w Azji środkowej i wschodniej^[6], z centrum zróżnicowania w Chinach, gdzie rośnie 35 gatunków, w tym 23 endemity^[5]. Ajania pacyficzna Ajania pacifica jest popularnie uprawianą rośliną ozdobną^[7].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne (byliny), rzadziej niskie półkrzewy^[5].
Liście: Skrętoległe, pierzasto lub dłoniasto podzielone, piłkowane, rzadko całobrzegie^[5].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki, rzadko pojedyncze, zwykle tworzące złożony kwiatostan w formie baldachogrona z koszyczkami stojącymi w jednej płaszczyźnie. Okrywy koszyczków są dzwonkowate lub walcowate, tworzone przez zielone listki o błoniastych (białych lub brązowych) brzegach zebrane w 4–5 szeregach. Dno koszyczka wypukłe do stożkowatego, bez łuszczynek. Kwiaty brzeżne w koszyczku żeńskie, żółte lub rzadziej fioletowe, z rurkowatą koroną, na szczycie z 2–3 ząbkami. Kwiaty wewnątrz koszyczka obupłciowe, z koroną rurkowatą, na szczycie z 5 ząbkami. Pręciki na szczycie z lancetowatym przydatkiem. Nitka słupka nitkowata, na szczycie ucięta^[5].
Owoce: Jajowate niełupki z 4–6 żebrami lub paskami^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Anthemideae z podrodziny Asteroideae z rodziny astrowatych (Asteraceae)^[2]. W obrębie plemienia zaliczany jest do podplemienia Artemisiinae, a w jego obrębie do tzw. grupy Chrysanthemum^[8]. W niektórych ujęciach systematycznych rodzaj włączany jako sekcja do rodzaju złocień Chrysanthemum^[9], a w każdym razie jest blisko z nim spokrewniony (oraz z Arctanthemum) i granice między tymi rodzajami są niejasne^[8].

Wykaz gatunków^[4]

Ajania abolinii Kovalevsk.
Ajania achilleoides Poljakov ex Grubov
Ajania adenanthum (Diels) Y.Ling & C.Shih
Ajania alabasica H.C.Fu
Ajania amphiseriacea (Hand.-Mazz.) C.Shih
Ajania brachyantha C.Shih
Ajania breviloba (Franch. ex Hand.-Mazz.) Y.Ling & C.Shih
Ajania elegantula (W.W.Sm.) C.Shih
Ajania fastigiata (C.Winkl.) Poljakov
Ajania fruticulosa (Ledeb.) Poljakov
Ajania gracilis (Hook.f. & Thomson) Poljakov ex Tzvelev
Ajania grubovii Muldashev
Ajania hypoleuca Ling ex C.Shih
Ajania junnanica Poljakov
Ajania khartensis (Dunn) C.Shih
Ajania korovinii Kovalevsk.
Ajania latifolia C.Shih
Ajania myriantha (Franch.) Ling ex C.Shih
Ajania nematoloba (Hand.-Mazz.) Y.Ling & C.Shih
Ajania nitida C.Shih
Ajania nubigena (Wall. ex DC.) Muldashev
Ajania pacifica (Nakai) K.Bremer & Humphries – ajania pacyficzna^[10]
Ajania pallasiana (Fisch. ex Besser) Poljakov
Ajania parviflora (Grun.) Ling
Ajania potaninii (Krasch.) Poljakov
Ajania przewalskii Poljakov
Ajania purpurea C.Shih
Ajania quercifolia (W.W.Sm.) Y.Ling & C.Shih
Ajania ramosa (C.C.Chang) C.Shih
Ajania remotipinna (Hand.-Mazz.) Y.Ling & C.Shih
Ajania rupestris (Matsum. & Koidz.) Muldashev
Ajania salicifolia (Mattf.) Poljakov
Ajania scharnhorstii (Regel & Schmalh.) Tzvelev
Ajania semnanensis Sonboli
Ajania sericea C.Shih
Ajania shiwogiku (Kitam.) K.Bremer & Humphries
Ajania tenuifolia (Jacquem. ex Besser) Tzvelev
Ajania tibetica (Hook.f. & Thomson ex C.B.Clarke) Tzvelev
Ajania trifida (Turcz.) Muldashev
Ajania trilobata Poljakov
Ajania tripinnatisecta Y.Ling & C.Shih
Ajania truncata (Hand.-Mazz.) Ling ex C.Shih
Ajania variifolia (C.C.Chang) Tzvelev

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-02-25] (ang.).
↑ ^a ^b Ajania. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2014-02-25].
↑ ^a ^b ^c Ajania Poljakov. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-21].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zhu Shi, Christopher J. Humphries, Michael G. Gilbert: Ajania Poljakov. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-21].
↑ David J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants. Cambridge University Press, 1997, s. 20. ISBN 0-521-41421-0.
↑ Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 613. ISBN 978-1-842466346.
↑ ^a ^b Hong-Bo Zhao, Fa-Di Chen, Su-Mei Chen, Guo-Sheng Wu & Wei-Ming Guo: Molecular phylogeny of Chrysanthemum, Ajania and its allies (Anthemideae, Asteraceae) as inferred from nuclear ribosomal ITS and chloroplast trnL-F IGS sequences. [w:] Plant Systematics and Evolution volume 284 [on-line]. 2010. s. 153–169. [dostęp 2021-02-21].
↑ Ajania. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2014-02-25]. (ang.).
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 18. ISBN 978-83-925110-5-2.