Anastazja z Dalmacji

Święta
Anastazja
Ἀναστασία
męczennica
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

połowa III wieku[1]
Rzym

Data i miejsce śmierci

304[2][1]
Sirmium

Czczona przez

Kościół katolicki,
Cerkiew prawosławną

Wspomnienie

25 grudnia[a],
22 grudnia[b],
4 stycznia[c]

Patronka

wdów i męczennic[2]

Szczególne miejsca kultu

Katedra św. Anastazji w Zadarze

Multimedia w Wikimedia Commons

Św. Anastazja z Dalmacji (gr. Ἀναστασία Φαρμακολυτρια[1], cs. Анастаси́я Узореши́тельница) – męczennica, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Życiorys

Anastazja urodziła się w Rzymie w połowie III wieku, jako córka poganina i chrześcijanki. O jej życiu wiadomo niewiele. Została wydana za mąż za bogatego poganina, lecz pod pretekstem wymyślonej choroby zachowała dziewictwo. Jej mąż był okrutnikiem i znęcał się nad nią. Po jego śmierci zajęła się pomocą uwięzionym chrześcijanom.

Przewodnikiem duchowym Anastazji był Chryzogon[3], który w czasie panowania cesarza Dioklecjana został uwięziony i skazany na śmierć za wyznawanie wiary. Wyrok został wykonany w 303 roku, w Akwilei. Anastazja towarzyszyła mu do ostatnich chwil, po czym sama została uwięziona i wtrącona do więzienia w Sirmium. Została skazana na śmierć przez spalenie w Sirmium (lub w Akwilei)[3], w 304 roku[2].

Kult

Imię Anastazji wymienia się w Kanonie Rzymskim, do którego zostało dołączone w V w[4].

W V wieku relikwie świętej przeniesiono do Konstantynopola[4] i złożono w specjalnie dla niej dedykowanej świątyni. W okresie późniejszym, jej głowę oraz prawą rękę przeniesiono do Monasteru Świętej Anastazji, znajdującego się niedaleko Świętej Góry Atos (Athos).

W VI wieku w Rzymie, gdzie sprawowano kult Anastazji, poświęcono jej kościół koło Circus Maximus[4].

Obecnie sarkofag świętej znajduje się w katedrze św. Anastazji w Zadarze[5]. Poświęcona jest jej także rzymska Bazylika Sant’Anastasia al Palatino.

W ikonografii przedstawiana jest w powłóczystych szatach, czasami w koronie na głowie. Jej atrybuty to krzyż symbolizujący chrześcijaństwo, palma męczeństwa, pojemnik na maści i wonności, którymi leczyła rany odwiedzanych uwiezionych współwyznawców, pęta, pale do których była przywiązana na stosie, stos, nożyce którymi odcięto jej język[3].

Jest patronką cenzorów posługujących się nożycami[3], a także męczenników i wdów.

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 25 grudnia, natomiast w Cerkwi prawosławnej 22 grudnia/4 stycznia[6], tj. 4 stycznia według kalendarza gregoriańskiego.

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

  1. ↑ a b c Heiligenlexikon ↓.
  2. ↑ a b c Brewiarz ↓.
  3. ↑ a b c d Marecki i Rotter 2009 ↓, s. 67.
  4. ↑ a b c Agasso i Audieri 2011 ↓, s. 936.
  5. ↑ Danuta Gibas-Krzak: Dalmacja – kamienna oaza dla strudzonych. mowiawieki.pl. [dostęp 2014-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-05)].
  6. ↑ podwójne datowanie

Bibliografia

  • Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 1: A-C. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 151/152. ISBN 83-7097-271-3.
  • Święta Anastazja [online], Brewiarz, 30 listopada 2013 .
  • Anastasia [online], Ökumenisches Heiligenlexikon  (niem.).
  • Anastazja, wielka męczennica na cerkiew.pl, opr. Jarosław Charkiewicz
  • Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).
  • Domenico Agasso, Salvatore Audieri, Enzo Bianchi, Inos Biffi, Elena Bosetti, Anna Maria Casnopi, Loris Capovilla, Franco Cardini, Guzman Carriquiry, Ferdinando Castelli, Gerardo Cioffari, Luigi Crivelli, Stefano De Fiores, Giuseppe De Rossa, Andrea Due: Święci na każdy dzień. Tomasz Gorlowski (opr. wyd. pol.). Wyd. IV. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2011. ISBN 978-83-7660-274-5. (pol.).
  • Treccani: santa-anastasia
  • SNL: Anastasia_av_Sirmium