Diboran

Diboran

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) diboran(6) Inne nazwy i oznaczenia boroetan, dwuborowodór
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	B2H6
Inne wzory	(BH3)2
Masa molowa	27,67 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz
Identyfikacja
Numer CAS	19287-45-7
Właściwości Gęstość 1,165 g/cm³ (15 °C, 1 bar)[1]; gaz Rozpuszczalność w wodzie rozkład Temperatura topnienia −164,85 °C[1] Temperatura wrzenia −92,5 °C[1][2] Punkt krytyczny 16 °C[1]; 4,04 MPa[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[1] Niebezpieczeństwo Zwroty H H220, H280, H330 Zwroty P P210, P260, P304+P340, P315, P377, P381, P403, P405 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła[2] Skrajnie łatwopalny (F+) Silnie toksyczny (T+) Zwroty R R12, R23/24/25, R36/37/38 Zwroty S S9, S16, S36/37/39, S45 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[3] 4 4 3   Temperatura zapłonu −90 °C[1] Temperatura samozapłonu 38 °C (możliwy rozkład powyżej −18 °C)[1] Numer RTECS HQ9275000
Podobne związki
Podobne związki	borowodory
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Diboran, B₂H₆ – nieorganiczny związek chemiczny, dimer borowodoru. Jest wysoce reaktywny, z powietrzem tworzy mieszaninę wybuchową, łatwo ulega samozapłonowi pod wpływem wilgoci. Ciśnienie pary nasyconej wynosi 28 bar (0 °C).

Struktura

W diboranie występują trójcentrowe-dwuelektronowe wiązania B−H−B, w których odległość B−H (131 pm) jest znacząco większa niż w konwencjonalnych terminalnych wiązaniach B−H (119 pm). Struktura ta została zaproponowana w 1921 roku przez W. Dithleya^[4], lecz rozpowszechniona została dopiero w latach 40. XX wieku^[5], budząc początkowo wątpliwości, m.in. ze strony Linusa Paulinga^[6].

Zastosowanie

Diboran znajduje wiele zastosowań w preparatyce chemicznej^[7]. Wykorzystywany jako reagent do otrzymywania organicznych i nieorganicznych związków boru, reduktor, katalizator, paliwo rakietowe i in.

Jest ważnym odczynnikiem w syntezie organicznej. Ulega addycji do alkenów tworząc alkiloborany, które łatwo utleniają się H₂O₂ w środowisku alkalicznym do alkoholi. Podobnie reaguje z alkinami, dając aldehydy jako produkty końcowe. Borowodór jest również używany jako reduktor w reakcji z kwasami karboksylowymi, redukując je do pierwszorzędowych alkoholi.

Otrzymywanie

Diboran otrzymuje się ilościowo w eterze, w temperaturze pokojowej, w reakcji borowodorku sodu z fluorkiem boru^[8]:

3NaBH₄ + 4BF₃ → 2B₂H₆ + 3NaBF₄

Na skalę przemysłową diboran otrzymuje się w wyniku wysokotemperaturowej redukcji fluorku boru wodorkiem sodu^[8]:

2BF₃ + 6NaH → B₂H₆ + 6NaF

Przypisy