Dytryk

Ten artykuł dotyczy księcia dzielnicowego. Zobacz też: Teodoryk – imię męskie.
Dytryk
Ilustracja
Prawdopodobny podział Polski na trzy dzielnice uzgodniony na zjeździe w Merseburgu (1032-1033):

     Dzielnica Dytryka

Polski książę dzielnicowy
(rzeczywisty, bądź tytularny)
Okres

od 1032
do ok. 1033

Poprzednik

Mieszko II Lambert

Następca

Mieszko II Lambert

Dane biograficzne
Dynastia

Piastowie

Data urodzenia

po 992

Data śmierci

po 1032

Ojciec

Świętopełk, Mieszko lub Lambert

Dytryk (ur. po 992, zm. po 1032) – rzeczywisty, bądź tytularny polski książę dzielnicowy[1], panujący w części państwa polskiego od 1032 do ok. 1033.

Życie i panowanie

Był synem jednego z przyrodnich braci Bolesława Chrobrego: Świętopełka, Mieszka lub Lamberta; wnuk Mieszka I i Ody[2]. Najmniej prawdopodobnym ojcem Dytryka jest Świętopełk, który zmarł przed 25 maja 992 r. Natomiast z równym prawdopodobieństwem ojcem mógł być zarówno Lambert, jak i Mieszko. Kazimierz Jasiński, za Oswaldem Balzerem przyjmuje Mieszka[3]. Jedyna o nim wzmianka w Rocznikach hildesheimskich określa go jako patruelis, czyli jako brata stryjecznego Mieszka II[3].

Imię otrzymał prawdopodobnie po pradziadku, Dytryku margrabim Marchii Północnej[3].

Urodzony prawdopodobnie w Niemczech, po wygnaniu jego ojca z Polski przez Bolesława Chrobrego. Jego losy przed 1032 rokiem nie są znane[4]. W 1032 roku na zjeździe w Merseburgu został przez cesarza Konrada II przewidziany na jednego z książąt dzielnicowych. Miał objąć prawdopodobnie dawne państwo gnieźnieńskie, czyli Wielkopolskę[5].

Prawdopodobnie został wygnany z kraju po roku 1033. Wtedy to zmarł Otto Bolesławowic, co dało Mieszkowi II okazję do przejęcia pozostałych dzielnic i ponownego zjednoczenia państwa[6]. Dalsze losy Dytryka nie są znane, podobnie jak małżeństwo, potomstwo, data jego śmierci i miejsce pochówku[3].

Istnieje także hipoteza według której Dytryk był księciem pomorskim i ojcem lub bratem Siemomysła, a tym samym dał początek piastowskiej gałęzi dynastii książąt pomorskich[7].

Genealogia

Hipoteza 1 (według E. Rymara)

Mieszko I
ur. w okr. 922–945
zm. 25 V 992
Oda
ur. ok. 955–960
zm. 1023
N.N.
ur. ?
zm. ?
N.N.
ur. ?
zm. ?
         
     
  Świętopełk Mieszkowic
ur. w ok. 979–985
zm. przed 25 V 992 (?)
N.N.
ur. ?
zm. ?
     
   
Dytryk
ur. po 992, zm. po 1032

Hipoteza 2 (według B. Śliwińskiego i J. Dobosza)

Mieszko I
ur. w okr. 922–945
zm. 25 V 992
Oda
ur. w ok. 955–960
zm. 1023
N.N.
ur. ?
zm. ?
N.N.
ur. ?
zm. ?
         
     
  Mieszko Mieszkowic
ur. w ok. 978–984
zm. po 25 V 992
N.N.
ur. ?
zm. ?
     
   
Dytryk
ur. po 992, zm. po 1032

Hipoteza 3 (według B. Śliwińskiego i J. Dobosza)

Mieszko I
ur. w ok. 922–945
zm. 25 V 992
Oda
ur. w ok. 955–960
zm. 1023
N.N.
ur. ?
zm. ?
N.N.
ur. ?
zm. ?
         
     
  Lambert Mieszkowic
ur. w ok. 981–986
zm. po 25 V 992 (1030?)
N.N.
ur. ?
zm. ?
     
   
Dytryk
ur. po 992, zm. po 1032

Przypisy

  1. Brak tekstów źródłowych nt. zasięgu jego księstwa. S. Szczur sugeruje, że jego dzielnicą była Wielkopolska. Zob. Szczur 2002 ↓, s. 80.
  2. Rymar 2005 ↓, s. 72–73.
  3. a b c d Jasiński 2004 ↓, s. 126.
  4. M. D. Kowalski, Dytryk, [w:] Piastowie. Leksykon biograficzny, red. nauk. S. Szczur i K. Ożóg, Kraków 1999, s. 497.
  5. Szczur 2002 ↓, s. 80.
  6. Szczur 2002 ↓, s. 81.
  7. Rymar 2005 ↓, s. 72–73, 79.

Bibliografia

  • Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
  • Kazimierz Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. Poznań: Wyd. Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk, 2004, s. 126–127. ISBN 978-83-7063-409-4. OCLC 442621693. (pol.).
  • GerardG. Labuda GerardG., Pierwsze państwo polskie, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 54, ISBN 83-03-02969-X, OCLC 834091325 .
  • Edward Rymar: Rodowód książąt pomorskich. Szczecin: Książnica Pomorska, 2005. ISBN 83-87879-50-9. (pol.).
  • Stanisław Szczur: Historia Polski, średniowiecze. Kraków: Wyd. Literackie, 2002. ISBN 83-08-03272-9. OCLC 52266254. (pol.).
  • p
  • d
  • e
Państwo polskie
do 1138
Piastowie
Państwo polskie
rozbicia dzielnicowego
(1138–1320)
Piastowie
książęta
zwierzchni
Piastowie
książęta
krakowscy
Przemyślidzi
Piastowie
Królestwo Polskie
(1320–1569)
Piastowie
Andegawenowie
Jagiellonowie
Korona Królestwa Polskiego
jako część
Rzeczypospolitej Obojga Narodów
(1569–1795)
Jagiellonowie
Królowie elekcyjni
Satelickie monarchie polskie
Księstwo Warszawskie (1807-1815)
Królestwo Polskie (1815-1917)
Królestwo Polskie (1917-1918)
Wettynowie
książęta warszawscy
Romanowowie
królowie Polski
regenci królestwa
Zobacz też
Legendarni władcy Polski
Władcy ziem polskich w czasie zaborów

Uwaga: Pogrubioną czcionką zaznaczeni są władcy będący koronowanymi królami Polski.

  • PWN: 3895595