Kryptandy
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Cryptate_of_potassium_cation.jpg/250px-Cryptate_of_potassium_cation.jpg)
Kryptandy – grupa organicznych związków chemicznych otrzymywanych syntetycznie, o silnym działaniu kompleksującym. Kryptandy tworzą związki chelatowe o budowie sferycznej. Kompleksowany jon lub atom centralny jest ze wszystkich stron otoczony przez ligand we wnętrzu tzw. "krypty". Kompleksy kryptandów nazywa się kryptatami. W strukturze kryptatu kation związany jest w hydrofilowej wnęce, natomiast niepolarne grupy alkilowe (najczęściej jednostki etylenowe) stanowią hydrofobową część zewnętrzną. Dzięki takiej budowie kryptandy wykazują właściwości jonoforetyczne.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Podand_structure.svg/200px-Podand_structure.svg.png)
Kryptandy są związkami bicyklicznymi lub tricyklicznymi, których podstawową strukturą jest pierścień oraz rozpościerający się nad nim łańcuch zawierający zazwyczaj kolejne donorowe miejsca ligandu. Dzięki swoim własnościom koordynacyjnym są wykorzystywane w chemii koordynacyjnej jako bardzo selektywne ligandy zwłaszcza dla metali przejściowych i ziem rzadkich.
Przykład kryptandu właściwego
Najliczniejszą grupę kryptandów tworzą etery koronowe i wielocykliczne lub rozgałęzione aminy.