Ocelot andyjski

Ocelot andyjski
Leopardus jacobita[1]
(Cornalia, 1865)[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

kotokształtne

Rodzina

kotowate

Podrodzina

koty

Rodzaj

ocelot

Gatunek

ocelot andyjski

Synonimy
  • Felis jacobita Cornalia, 1865[2]
  • Felis colocolo Philippi, 1869[3]
  • Oncifelis colocolo: J.A. Allen, 1919[4]
  • Oreailurus jacobita: Cabrera, 1940[5]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Ocelot andyjski[7], kot andyjski[8] (Leopardus jacobita) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Opisany na podstawie kilku okazów muzealnych.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1865 roku włoski przyrodnik Emilio Cornalia nadając mu nazwę Felis jacobita[2]. Holotyp pochodził z Boliwii[9].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[10].

Etymologia

  • Leopardus: gr. λεοπαρδος leopardos „lampart, pantera”[11].
  • jacobita: Jacobita Tejeda de Montemajor (ur. 1841) była Argentynką, której ojciec był senatorem prowincji Salta. Miała 15 lat, gdy wyszła za mąż za Paolo Mantegazzę (1831–1910), wybitnego włoskiego neurologa, fizjologa, antropologa i pioniera seksuologii. W 1856 roku, kiedy się pobrali, prowadził praktykę lekarską w Argentynie. Rodzina, w skład której wchodziło pięcioro dzieci, wróciła do Włoch w 1858 roku, kiedy Paolo został profesorem patologii ogólnej na Uniwersytecie w Pawii. Następnie, w 1870 roku, został profesorem antropologii i etnologii we Florencji. Nie wiadomo, kiedy zmarła Jacobita, ale na pewno przed 1891 rokiem, ponieważ w tym samym roku Paolo poślubił swoją drugą żonę, hrabinę Marię Fantoni[12].

Zasięg występowania

Ocelot andyjski występuje w Ameryce Południowej, głównie w wysokich rejonach Andów. Można go zaobserwować w środkowym i południowym Peru, południowo-zachodniej Boliwii, północno-zachodniej Argentynie i północno-wschodnim Chile[10][13][14]. Według danych z 2016 roku zostało 1378 dorosłych osobników, a ich populacja cały czas maleje[15].

Morfologia

Długość ciała 57,7–64 cm, długość ogona 41,3–48 cm; masa ciała jednego samca wynosiła 4 kg[13][16]. Krępą budową ciała przypomina nieco żbika, lecz jest od niego większy. Głowa jest zaokrąglona i szeroka, uszy małe, bez pędzelków. Na twarzy prążki policzkowe. Futro puszyste i miękkie, żółtoszare do srebrzystego, z nieregularnie rozmieszczonymi żółto-brązowymi cętkami i szerokimi pręgami. Kilka ciemnych pręg biegnie w poprzek ciała. Kończyny poprzecznie pręgowane. Ogon równej grubości, bardzo długi, pręgowany poprzecznie i zakończony jasnym czubkiem.

Ekologia

Pokarm

Ich pokarm stanowią drobne gryzonie. Istnieje uzasadnione podejrzenie, że oceloty andyjskie wyspecjalizowały się w polowaniu na szynszyle i wiskacze, które zamieszkują skaliste obszary powyżej 3 tys. m n.p.m. Zważywszy, że szynszyle zostały niemal doszczętnie wytępione, a wiskacze nie są zbyt liczne, może to oznaczać, że kotom andyjskim grozi wymarcie.

Rozród

Biologia rozrodu tego kota nie została poznana. Kot ten należy do najrzadszych i najsłabiej poznanych dzikich kotów świata.

Tryb życia

Tryb życia tych zwierząt jest słabo poznany. Wiadomo, że w długich skokach ze skały na skałę pomaga im ogon, którym wykonują wirujące ruchy.

Siedlisko

Zamieszkują tereny skaliste, prawie zupełnie pozbawione roślinności. Występuje na wysokości od 650 do 5000 m n.p.m.[15], jednak przeważnie występują na wysokości 3000-4000 m n.p.m. powyżej lasów[17].

Status

Oceloty andyjskie są bardzo rzadkie; dowodem na to, że jeszcze nie wyginęły są pojawiające się co jakiś czas na rynku nowe skóry, co świadczy o tym, że na te objęte całkowitą ochroną zwierzęta polują kłusownicy. Kot andyjski jest zagrożony wyginięciem.

Przypisy

  1. ↑ Leopardus jacobita, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c E. Cornalia. Descrizione di una nuova specie del genere: Felis (Felis jacobita. Corn.). „Memorie della Società Italiana di Scienze Naturali”. 1, s. 5, 1865. (wł.). 
  3. ↑ R.A. Philippi. El colocolo de Molina. „Anales de la Universidad de Chile”. 33, s. ryc. 205, 1869. (hiszp.). 
  4. ↑ J.A. Allen. Notes on the synonymy and nomenclature of the smaller spotted cats of tropical America. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 41, s. 371, 1919. (ang.). 
  5. ↑ Á. Cabrera. Notas sobre carnívoros sudamericanos. „Notas del Museo de La Plata, 5, Zoología”. 29, s. 16, 1940. (hiszp.). 
  6. ↑ L.L. Villalba L.L. i inni, Leopardus jacobita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-20]  (ang.).
  7. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 136. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 157. ISBN 83-01-14344-4.
  9. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus jacobitus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].
  10. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 145. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  11. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 369, 1904. (ang.). 
  12. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 209. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  13. ↑ a b M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 146. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  14. ↑ kot andyjski, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-03-09] .
  15. ↑ a b Leopardus jacobita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-05-24]  (ang.).
  16. ↑ Oreailurus jacobita, „Mammalian Species”, 2000, DOI: 10.1644/0.644.1, ISSN 1545-1410 [dostęp 2022-08-28]  (ang.).
  17. ↑ TaraT. Biagi TaraT., AaronA. Wright AaronA., Leopardus jacobitus (Andean mountain cat) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2024-05-24]  (ang.).

Bibliografia

  • D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus jacobitus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].
  • PWN: 3926452
  • SNL: fjellkatt
Identyfikatory zewnętrzne:
  • BioLib: 1983
  • EoL: 1053886
  • GBIF: 2434979
  • identyfikator iNaturalist: 74483
  • ITIS: 726254
  • NCBI: 713925
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 224067