Organon

Organon (gr. Ὄργανον oznacza instrument, narzędzie, organ) – zbiór pism logicznych Arystotelesa. W Corpus Aristotelicum zajmuje strony od 1a do 184a.

Nazwa Organon oznacza narzędzie. Zdaniem Arystotelesa logika jest jedynie narzędziem poznania, stanowiącym oparcie dla umysłu w jego badaniach i nie stanowi nauki^[1].

W skład Organonu wchodzą następujące pisma:

• Kategorie;
• O interpretacji;
• O dowodach sofistycznych;
• Analityki pierwsze;
• Analityki wtóre;
• Topiki.

W Kategoriach Arystoteles przedstawił rodzaje bytu. Podzielił go na 10 kategorii, które określają znaczenie, rodzaje bytu oraz sposoby bycia, a są to: substancja, ilość, jakość, stosunek, miejsce, czas, sytuacja, posiadanie, działanie i popęd^[1].

Analityki pierwsze i wtóre zawierają zasady i prawidłowości poznania. Arystoteles zaliczył do nich: wykład prawideł, teorię sylogizmu, definicję dedukcji i indukcję. Uznał również, że naukę stanowi poznanie przyczyn, które opiera się na zasadach lub aksjomatach, co powoduje, iż następuje zwrot do pierwotnych zasad, które są niedowodliwe^[1].

Topiki zawierają treści na temat teorii loci i nowego statusu dialektyki. Arystoteles poszerzył zasady myśli dialektycznej wywodzącej się z prawdopodobnych przesłanek. Dialektyka stanowi dla niego metodę badań filozoficznych polegającą na klasyfikowaniu i rozpatrywaniu opinii filozoficznych dotyczących wybranego tematu^[1].

O dowodach sofistycznych – autor opisuje tutaj sofizmaty i odróżnia je od innych rodzajów argumentów: dydaktycznych, dialektycznych i testujących.

Przypisy

Bibliografia

• Arystoteles, Dzieła wszystkie. T. 1, PWN, Warszawa, 2003, ISBN 83-01-14049-6 (zawiera dzieła: Kategorie, Hermeneutyka, Analityki pierwsze, Analityki wtóre, Topiki, O dowodach sofistycznych).