Pentekostalizm w Gwatemali

Pentekostalizm w Gwatemali – wyznawcy ruchu zielonoświątkowego w Gwatemali, będącego drugą siłą religijną w kraju i obejmującego ponad 30% społeczeństwa. Ruch zielonoświątkowy dotarł do Gwatemali w roku 1916, później niż w innych krajach Ameryki Łacińskiej (Chile w 1909, Argentyna i Brazylia w 1910, Peru w 1911, Nikaragua w 1912, Meksyk w 1914, Portoryko w 1916)[1]. Podobnie jak i w innych krajach pentekostalizm w Gwatemali jest podzielony na szereg denominacji. Podobnie jak i w innych latynoskich krajach zielonoświątkowcy docierają do ubogich warstw społeczeństwa.

Historia

W 1916 roku przybywają do Gwatemali misjonarze amerykańscy, zbory które założyli były związane z Kościołem Bożym z siedzibą Cleveland. W 1936 przybywają misjonarze ze Zborów Bożych[2].

Efraín Ríos Montt

W latach 50. i 60. następuje urbanizacja kraju oraz recesja gospodarcza. Oba te czynniki sprzyjały rozwojowi pentekostalizmu. W 1955 roku Gwatemalczycy zakładają Kościół Księcia Pokoju i zrywają więzi z amerykańskimi Zborami Bożymi. W 1962 powstaje Kościół Elim, który wyłonił się z kościoła baptystycznego. W końcu lat 60. część gwatemalskich elit przyłączyła się do zielonoświątkowców[2].

W latach 70. i 80. w Gwatemali trwa wojna domowa, a w 1976 roku nawiedza ją trzęsienie ziemi. Oba te czynniki sprzyjają rozwojowi pentekostalizmu, zwłaszcza, że po trzęsieniu ziemi napływa pomoc charytatywna z USA, którą rozdzielają misjonarze[2]. Powstaje wtedy neopentekostalny Kościół Słowa. W 1994 roku liczy on 15 tysięcy wiernych. W 1978 roku powstaje kolejny neopentekostalny kościół – Chrześcijańskie Braterstwo, a w 1983 – El Szaddaj. El Szaddaj staje się atrakcyjny dla średniej oraz wyższej klasy. Podczas wojny domowej pomiędzy rządem a partyzantami, katolicy oskarżają rząd o powiązania z partyzantami. To powoduje, że pentekostalizm zyskał w społeczeństwie opinię „bezpieczniejszej” opcji i nastąpił rozwój pentekostalizmu także na wsi[2].

Generał Efraín Ríos Montt w 1978 roku przystąpił do neopentekostalnego Kościoła Słowa i staje się jego zwierzchnikiem. Ríos Montt w publicznych wystąpieniach atakował kościół katolicki[2].

W listopadzie 1982 roku około 250 tysięcy protestantów zgromadziło się w stolicy z okazji stulecia protestantyzmu w Gwatemali. Niektórzy ewangelikalni w fakcie, że na stulecie protestantyzmu protestant został przywódcą państwa, upatrywali znaku, że Bóg wyznaczył go do wyprowadzenia Gwatemali z komunizmu i doprowadzenia do Chrystusa[2].

Rola politycznych oraz religijnych uwarunkowań

Gwatemala od chwili uzyskania niepodległości w 1823 aż do lat 40. XX wieku była rządzona przez antykatolicki reżim. Gdy nastał lewicowy reżim Arbenza, część katolickich hierarchów popierało go. W 1954 Arbenz został obalony i Gwatemalą rządził antykomunistyczny reżim, nieprzychylny kościołowi katolickiemu i oskarżał kościół katolicki o sympatie marksistowskie. To było też powodem, że konserwatywne elity szukały alternatywy w pentekostalizmie[2]. Gwatemala nie jest jedynym krajem latynoskim, w którym przechodzenie z katolicyzmu na protestantyzm dokonywało się za rządów junty. Zjawisko to zaszło też w Brazylii i Chile[3].

Podczas wojen domowych w Gwatemali zginęło wielu katolickich kapłanów[4].

Statystyki i zmiany demograficzne

W roku 1937 protestanci stanowili 2% społeczeństwa, w roku 1960 3%, ale zielonoświątkowcy byli wtedy znikomą mniejszością. W roku 1991 protestanci stanowili już 19% populacji, a większość z nich to zielonoświątkowcy i nieozielonoświątkowcy. W roku 2006 ponad 80% protestantów stanowili zielonoświątkowcy i neozielonoświątkowcy[2]. W końcu lat 90. XX wieku zielonoświątkowcy stanowili od 25% do 30% społeczeństwa[3]. W roku 2010 protestanci stanowili od 35% do 40%[5].

Według danych J.M. du Plessisa w roku 1958 zielonoświątkowcy liczyli 19 tysięcy wyznawców[6].

Gwatemala jest krajem o najwyższym procencie zielonoświątkowców w całej Ameryce Łacińskiej[7]. Połowę gwatemalskich zielonoświątkowców stanowili Majowie[8]. Gwatemala miała dwóch zielonoświątkowych prezydentów[9].

Zielonoświątkowcy są mniej wykształceni i słabiej zarabiający niż przedstawiciele innych religii. 46% zielonoświątkowców oświadczyło, że czytają gazety często bądź bardzo często. W przypadku katolików było to 54%, protestanckiego mainstreamu – 62%, w przypadku sekt było to 57%[a]. Steigenga zaznacza jednak, że w Gwatemali najlepiej wykształconą grupą są neozielonoświątkowcy[10].

Miastem, w którym wysoki procent populacji stanowią zielonoświątkowcy jest Almolonga. Almolonga podawane jest jako przykład przeobrażonego miasta. Transformacja trwała około 30 lat. Ponad 80% mieszkańców tego miasta stanowią Indianie[11][12].

Denominacje

Stan z roku 1980:[6]

  • Zbory Boże (Asamblea de Dios)
  • Kościół Boży (Iglesia de Dios)
  • Kościół Poczwórnej Ewangelii (Iglesia del Evangelio Cuadrangular)
  • Kościół Ewangelikalny Kalwaria (Iglesia Evangélica El Calvario)
  • Ewangelikalny Kościół Książę Pokoju (Iglesia Evangélica del Príncipe de Paz)
  • Chrześcijański Kościół Elim (Iglesia Cristiana Elim)
  • Kościół Boży Wrota Niebios (Iglesia de Dios Puerta del Cielo)
  • Kościół Boży Misja Gwatemali (Iglesia de Dios Misionera de Guatemala)
  • Kościół Boży Otwartej Biblii (Iglesia de Dios Biblia Abierta)
  • Kościół Jana 3,16 (Iglesia Juan 3:16)

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Pod pojęciem sekt Steigenga rozumie świadków Jehowy, adwentystów dnia siódmego oraz mormonów.

Przypisy

Bibliografia

  • Allan Anderson: An Introduction to Pentecostalism: Global Charismatic Christianity. Cambridge University Press, 2014. ISBN 978-1-107-03399-3.
  • Sylvie Perdon-Colombani: El pentecostalismo one Guatemala: Entre ruptura y continuidad. W: El pentecostalismo en America Latina entre tradición y globalización. pod red. Angelina Pollak-Eltz,Yolanda Salas de Lecuna. Quito: 1998, s. 69-80. ISBN 9978-04-414-0.
  • A.M. Gramajo, L.N. Alfaro: Protestant Ethic and Prosperity: Vegetabe Production in Almolonga, Guatemala. W: Political Economy, Neoliberalism, and the Prehistoric Economies of Latin America Research in Economic Anthropology Volume 32. Ty Matejowsky, Donald C. Wood (ed.). Emerald Group Publishing Limited, 2012, s. 85-107. ISSN 0190-1281.
  • Luis Corral Prieto: Las Iglesias Evangélicas de Guatemala. Guatemala: Universidad Francisco Maroquin, 1980, s. 40-48.
  • Lillian Kwon. Pentecostal Impact Growing in Latin America. „The Christian Post”, 2006. 
  • Timothy J. Steigenga: The Politics of the Spirit: The Political Implications of Pentecostalized Religion in Costa Rica and Guatemala. Lanham, MD: Lexington Books, 2001.

Linki zewnętrzne

  • Juan Sepúlveda: Algunas notas sobre el Pentecostalismo en América Latina. iglesia.cl, 2007.
  • Historical Overview of Pentecostalism in Guatemala: Origins and Growth. [w:] Spirit and Power – A 10-Country Survey of Pentecostals [on-line]. Pew Research Center, October 5.
  • Genocide and Christian Citizenship in Guatemala. H-Net Reviews.
  • Pentecostals: Miracles and Scholarly Footnotes. May 23, 2012.
  • Informe Anual sobre Libertad Religiosa Internacional en 2010. Embajada de los Estados Unidos Guatemala, 2010. [dostęp 2014-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-09)].