Pesellino

Francesco Pesellino
Francesco di Stefano
Pesellino
Ilustracja
Francesco di Pesello, malarz florencki. Ilustracja Giorgio Vasari z 1568[1]
Imię i nazwisko

Francesco di Stefano

Data i miejsce urodzenia

1422
Florencja, Włochy

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 1457
Florencja

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

wczesny renesans, quattrocento

Ważne dzieła
  • Ołtarz Trójcy Świętej w Pistoi
  • Madonna z Dzieciątkiem i sześcioma Świętymi
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Pessellino, właściwe Francesco di Stefano znany też jako Francesco Pesellino lub Francesco Peselli (ur. 1422 we Florencji, zm. 29 czerwca 1457) – włoski malarz wczesnego renesansu, quattrocento.

Biografia

Ojcem Pesellino był malarz Stefano di Francesco (zm. 1427), a dziadkiem, ze strony matki, również malarzem Giuliano d'Arrigo, znany jako Pesello (1367-1446), po którym przybrał pseudonim "Pesellino". Po śmierci ojca w 1427 młody Francesco zamieszkał ze swoim dziadkiem, w którego pracowni malował do jego śmierci. Ok. 1446 został uczniem Filippo Lippi (ok.1406-1469), który z pewnością miał wpływ na jego styl. Ożenił się w 1442 roku, a ok. 1447 prawdopodobnie dołączył do gildii malarzy we Florencji[2][3].

W następnych latach wyrobił sobie reputację niewielkimi, pieczołowicie wykończonymi pracami o tematyce religijnej, ale też świeckimi, często będącymi ozdobą mebli, czy boazerii. Pesellino dekorował cassone, niskie skrzynie małżeńskie, popularne we Florencji w renesansie[3].

Często stosował naturalistyczne krajobrazy, wprowadzane do kompozycji przez jego mistrza Filippo Lippi, czy Domenico Veneziano i Fra Angelico. Jednak w przeciwieństwie do niego, nie wykorzystywali tła krajobrazowego w małych obrazach. Oryginalność Pesellino ukazuje się właśnie najwyraźniej w kompaktowych, niemal miniaturowych kompozycjach, gdzie łączy typowe dla Lippiego figury postaci z silnie zlokalizowaną topografią, na co mogły mieć wpływ panoramiczne tła Antonio Pollaiuolo[2].

Ok. 1446 Pesellino nawiązał współpracę z Zanobi Strozzi. Mogło to mieć związek z tym, że Strozzi przeprowadzał się w tym czasie z Fiesole do Florencji i Pesellino mógł udostępniać mu pracownię odziedziczoną po dziadku. Faktem pozostaje, że pracowali wspólnie przy co najmniej trzech zleceniach, które na podstawie stylu można datować między 1446 a 1448. Jednym z nich był obraz The Assumption of Virgin oraz dwie predelle: The Penitence of Saint Jerome i The Dormition of the Virgin[2].

W 1453 nawiązał współpracę z Piero di Lorenzo di Pratese di Bartolo Zuccheri i Zanobi di Migliore, z którymi prowadził pracownię przy Corso degli Adimari (obecnie Via dei Calzaiuoli), we Florencji. Trzej malarze dzielili się dochodem z pracy, która powstała w ich wspólnej pracowni, bez względu kto ją namalował[4].

We wrześniu 1455 otrzymał zaliczkę za zamówienie wykonania ołtarza z motywem Trójcy Świętej w Pistoi wraz z predellą. Praca nie została ukończona z powodu śmierci malarza w 1457. Ołtarz ten jest jedynym dobrze udokumentowanym dziełem Pessellino. Domenico Veneziano i Filippo Lippi zostali zatrudnieni do oceny stanu wykonanych prac, a rok później Lippi otrzymał zlecenie ukończenia ołtarza. W tym dziele styl Pesellino pokazuje już dojrzałe postacie, oparte na osobistej interpretacji dzieł Lippiego i Fra Angelico[5].

Pesellino zmarł we Florencji, w wieku 35 lat, kończąc nagle obiecują karierę. Jego styl miał wpływ na późniejszych malarzy florenckich, takich jak: Andrea del Verrocchio i Antonio Pollaiuolo[5].

Pesellino, Madonna z Dzieciątkiem i sześcioma Świętymi
Francesco Pesellino Triumfy Miłości, Czystości i Śmierci Gardner Museum, Boston

Dzieła artysty

  • Triumfy Miłości, Czystości i Śmierci, ok. 1450[6]
  • Król Melchior żeglujący do Ziemi Świętej, ok. 1440-45[7]
  • Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1450[8]
  • Alegoria Kartaginy, ok. 1448[9]
  • Alegoria Rzymu, ok. 1448[10]
  • Epizod z historii Griseldy, 1445-1450[11]
  • Zwiastowanie, 1451-1453[12]
  • Madonna i Dzieckiem z sześcioma Świętymi, ok. 1450[13]
  • Triumfy Sławy, Czasu i Wieczności, ok. 1450[14]
  • Zwiastowanie, 1445-1450[15]
  • Dziewica i Dziecko, 1453-1457[16]
  • Zwiastowanie, 1445–1450[17]
  • Ukrzyżowanie ze Świętym Hieronimem i Świętym Franciszkiem, 1445-1450[18]
  • Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1450[19]
  • Historia Dawida i Goliata, 1445-55[20]
  • Horatius Cocles broniący Mostu Sycylijskiego, ok. 1450[21]
  • Siedem Cnót, 1422-1457[22]
  • Św. Mikołaj i zamordowani uczniowie, przed 1458[23]

Współtwórca z Zenobim Strozzi

  • Wniebowzięcie NMP, ok. 1446-1448[2]
  • Pokuta Św. Hieronima, ok. 1446-1448[2]
  • Zaśnięcie Matki Boskiej, ok. 1446-1448[2]

Ołtarz Trójcy Świętej w Pistoi

  • Ołtarz Trójcy Świętej, 1455-1460[24]
  • Ołtarz Trójcy Świętej w Pistoi, praca Pesellino i Fra Filippo Lippi, 1455-60[25]

Bibliografia

  • Laurence Kanter, Pia Palladino: Fra Angelico. New York: Metropolitan Museum of Art, 2006. ISBN 1-58839-174-4.
  • Giorgio Vasari: Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. Florencja: Lawrence Torrentinus, 1568.
  • Federico Zeri, Elizabeth E. Gardner: Italian Paintings: A Catalogue of the Collection of The Metropolitan Museum of Art. Vol. 1, Florentine School. New York: Metropolitan Museum of Art, 1971.

Przypisy

  1. ↑ Giorgio Vasari: Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. 1568. s. 404. [dostęp 2017-12-25].
  2. ↑ a b c d e f Laurence Kanter, Pia Palladino: Fra Angelico. New York: Metropolitan Museum of Art, 2006. ISBN 1-58839-174-4.
  3. ↑ a b Pesellino, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-25]  (ang.).
  4. ↑ Francesco Pesellino. The National Gallery. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  5. ↑ a b Pesellino. National Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  6. ↑ Cristelle Baskins: Scenes from a Marriage. Tufts University. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-23)]. (ang.).
  7. ↑ King Melchior sailing to The Holy Land. The Clark Art Institute. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
  8. ↑ Francesco Pesellino. Artemis Fine Arts. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
  9. ↑ Allegory of Carfhage. Arthermitage.org. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
  10. ↑ Allegory of Rome. Arthermitage.org. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
  11. ↑ Episode from the Story of Griselda. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  12. ↑ The Annunciation. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  13. ↑ Madonna and Child with Six Saints. The Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  14. ↑ The Triumphs of Fame, Time, and Eternity. Gardner Museum. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  15. ↑ The Annunciation. Museo Poldi Pezzoli. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  16. ↑ Virgin and Child. Gardner Museum. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  17. ↑ The Annunciation. Fine Arts Museums of San Francisco. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
  18. ↑ Pesellino. National Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  19. ↑ Madonna with Child. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  20. ↑ The Story of David and Goliath. The National Gallery. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  21. ↑ Horatius Cocles Defending the Sublician Bridge. Victoria and Albert Museum. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  22. ↑ Seven Virtues. Birmingham Museum of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  23. ↑ George H. McKnight: St. Nicholas. Project Gutenberg. s. 51. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  24. ↑ Santa Trinità Altarpiece. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  25. ↑ The Pistoia Santa Trinità Altarpiece. The National Gallery. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  • ISNI: 0000000107999329
  • VIAF: 47033901
  • ULAN: 500025682
  • LCCN: no2010092577
  • GND: 103126414
  • BnF: 149675864
  • SUDOC: 236530100
  • BNE: XX5030575
  • PTBNP: 223029