Prasat Kaôh Kér
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |||
Świątynia Prasat Prang w kompleksie Kaôh Kér (2006 rok) | |||
Państwo | Kambodża | ||
---|---|---|---|
Typ | kulturowy | ||
Spełniane kryterium | II, IV | ||
Numer ref. | 1667 | ||
Region[b] | Azja i Pacyfik | ||
Historia wpisania na listę | |||
Wpisanie na listę | 2023 | ||
Położenie na mapie Kambodży | |||
Położenie na mapie Azji | |||
13°46′30″N 104°32′50″E/13,775000 104,547222 | |||
| |||
Prasat Kaôh Kér[2], Koh Ker[1][3][4] (khm. ប្រាសាទកោះកេរ្ដិ៍) – stanowisko archeologiczne znajdujące się w północnej Kambodży, obejmujące kompleks zabudowań świątynnych i sanktuariów w dawnej stolicy Imperium Khmerów, wymienianej w inskrypcjach jako Lingapura bądź Chok Garyar, założonej w 921 roku n.e. przez Dżajawarmana IV.
W 2023 roku podczas obywającej się w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej 45. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa Kaôh Kér zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod nazwą Koh Ker: stanowisko archeologiczne dawnej stolicy Lingapura/Chok Gargyar (ang. Koh Ker: Archaeological Site of Ancient Lingapura or Chok Gargyar)[1][5].
Lokalizacja
Prasat Kaôh Kér znajduje się na gęsto zalesionym i słabo zaludnionym terenie między pasmami górskimi Chuŏr Phnum Dângrêk i Phnum Kulên(inne języki) w północnej części Kambodży, w prowincji Preăh Vĭhéar, ok. 80 km na północny zachód od kompleksu świątynnego Angor Wat w Siĕm Réab[6]. Wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO stanowisko obejmuje obszar 1 187,61 ha, który otacza strefa buforowa o powierzchni 3 523,77 ha i tzw. strefa satelitarna o powierzchni 4 078,05 ha[5][6]. Kompleks rozpościera się na długość 4,9 km w osi północ-południe oraz 3,5 km w osi wschód-zachód[6].
Historia
Kompleks został założony w 921 roku z inicjatywy króla Angkoru Dżajawarmana IV. W latach 921–928 miasto było jedną z dwóch rywalizujących ze sobą stolic Imperium Khmerów (drugą był Angkor), natomiast od 928 do 944 roku Kaôh Kér było jedyną stolicą państwa[5]. Miasto, uważane za miejsce święte, zostało zbudowane w oparciu o hinduistyczne koncepcje wszechświata, a jego budowa trwała 23 lata[5]. Nazywane było Lingapura od lingamów reprezentujących boga Śiwę, a także Chok Gargyar, co w języku starokhmerskim oznaczało „drzewo żelaznego drewna” i odnosiło się do występującej na tym obszarze rośliny Hopea odorata(inne języki) lokalnie zwanej drzewem koki[6].
Charakterystyka
Stanowisko archeologiczne Kaôh Kér obejmuje 127 elementów, w tym 76 świątyń skupionych wokół prostokątnego zbiornika wodnego o nazwie Rahal, z których największy i najważniejszy jest centralnie położony kompleks świątynny Prasat Thom z siedmiostopniową piramidą schodkową o wysokości 36 m, wzniesioną na planie kwadratu o boku długości 62 m[4], mieszczącą świątynię Prasat Prang[6]. Rahal otacza sieć wałów i fos, pozostałości innych miejskich budowli i dróg oraz dzieła sztuki, głównie rzeźby oraz ich pozostałości, w świątyniach natomiast zachowały się nieliczne malowidła ścienne[6].
Koh Ker było wyrazem ambicji politycznych Dżajawarmana IV i cechowało się niekonwencjonalnymi i innowacyjnymi jak na owe czasy rozwiązaniami urbanistycznymi i architektonicznymi (takimi jak wykorzystanie do budowy dużych monolitycznych bloków kamiennych) oraz wysokim kunsztem artystycznym przejawiającym się m.ni. wznoszeniem okazałych rzeźb[5][6]. Kompleks świątynny Kaôh Kér zapoczątkował styl architektoniczny, zwany od nazwy kambodżańskiego stanowiska archeologicznego stylem Koh Ker[6][5].
Przypisy
- ↑ a b c Polski Komitet ds. UNESCO, Nowe wpisy na Liście światowego dziedzictwa [online], www.unesco.pl [dostęp 2023-11-11] (pol.).
- ↑ Nazewnictwo geograficzne świata. Z. 7: Azja Południowo-Wschodnia, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 65, ISBN 978-83-239-9708-5 [dostęp 2023-11-11] .
- ↑ MaciejM. Rutkowski MaciejM., Koh Ker [online], mojaazja.pl, 2023 [dostęp 2023-11-11] (pol.).
- ↑ a b RafałR. Waśko RafałR., Zwiedzamy Koh Ker, nowy zabytek na liście UNESCO. Wkrótce będzie tam więcej ludzi niż w Angkor Wat? [online], Fly4free.pl, 25 października 2023 [dostęp 2023-11-11] (pol.).
- ↑ a b c d e f UNESCO World Heritage Centre, Koh Ker: Archaeological Site of Ancient Lingapura or Chok Gargyar [online], whc.unesco.org [dostęp 2023-11-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Koh Ker: Archaeological Site of Ancient Lingapura or Chok Gargyar – Nomination Text [online], UNESCO World Heritage Centre, 21 stycznia 2021 [dostęp 2023-11-12] (ang.).
- SUDOC: 139463291