Sanktuarium Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bołszowcach
 26-212-9006[1] | |||||||||||||||||||||
| kościół konwentualny franciszkanów, kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
 Widok ogólny na Sanktuarium w Bołszowcach wraz z zabudowaniami klasztornymi (lipiec 2018) | |||||||||||||||||||||
| Państwo |
| ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | Bołszowce | ||||||||||||||||||||
| Adres | ul. Iwana Franki 4 | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Parafia | Parafia rzymskokatolicka Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bołszowcach | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||||||||||||||||||
 49°11′08″N 24°44′47″E/49,185556 24,746389 | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Sanktuarium Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bołszowcach (potocznie Kościół Zwiastowania) – zabytkowy, późnobarokowy zespół budynków pokarmielickich ufundowany przez polskiego hetmana Marcina Kazanowskiego w 1624 roku. Uznawany jest za jeden z najcenniejszych zabytków architektury późnobarokowej na zachodniej Ukrainie. Wewnątrz kościoła znajduje się unikatowy alabastrowy ołtarz główny.
Zespół budynków obejmuje kościół i klasztor Nawiedzenia NMP. Budynki znajdują się w zachodniej części miejscowości Bołszowce na wzgórzu klasztornym, ok. 30 km na północ od Iwano-Frankiwska (dawnego Stanisławowa).
Sanktuarium wraz z zabudowania klasztornymi został wpisany do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem 26-212-9006.
Historia
Kościół wzniesiono w 1624 roku z fundacji hetmana Kazanowskiego. Wybudowano go w bardzo krótkim czasie za cenę niskiej jakości budowli, dlatego już w 1646 roku świątynia była remontowana ze względu na zły stan techniczny. Opiekę nad Sanktuarium objęli karmelici trzewiczkowi.
W 1648 roku nastąpiła konsekracja kościoła. Zabudowania były wielokrotnie burzone podczas najazdów Kozaków, Szwedów, Tatarów i Turków. W 1671 roku Sanktuarium zostało zniszczone do tego stopnia, że zakonnicy przez kilkadziesiąt lat modlili się w drewnianej kaplicy. W 1699 roku okoliczna szlachta zaczęła zbierać fundusze na odbudowę klasztoru, do której przystąpiono w 1718 roku. Kościół ponownie konsekrowano w 1725 roku rękoma arcybiskupa lwowskiego Jana Skarbka, a rekonstrukcję zabudowań ostatecznie zakończono w 1728 roku. Kolejne prace restauracyjne przeprowadzono w latach 1767-1766. 15 sierpnia 1777 roku, w święto Wniebowzięcia arcybiskup lwowski Wacław Hieronim Sierakowski dokonał koronacji cudownego obrazu Matki Boskiej Bołszowieckiej. Kolejne remonty Sanktuarium prowadzono po 1860 roku i pod koniec XIX wieku.
Ogromnych zniszczeń kościół i klasztor doznał podczas I wojny światowej, kiedy w rejonie Bołszowiec toczyły się ciężkie walki pomiędzy wojskami rosyjskimi i austriackimi. Przez niemal całe dwudziestolecie międzywojenne trwały prace remontowe, które zakończyły się dopiero w 1938 roku.
Po II wojnie światowej i wysiedleniu Polaków z ziemi bołszowieckiej kościół zamknięto, a władze sowieckie urządziły w nim skład zboża oraz nawozów sztucznych, natomiast budynek klasztoru przekształcono w chlew dla świń i stajnię dla bydła. Zabudowania były sukcesywnie rozbierane przez miejscową ludność ukraińską.
Wspólnota rzymskokatolicka odzyskała budynki w stanie ruiny na początku lat 90. Od 2001 roku zabudowania znajdują się pod opieką ojców franciszkanów. Archeolodzy z Wrocławia podczas prowadzenia prac zabezpieczających w 2006 roku w katakumbach pod Sanktuarium odnaleźli szczątki hetmana Kazanowskiego. Kościół został objęty projektem rewaloryzacyjnym, realizowanym w ramach Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Dziedzictwo Kulturowe”, finansowanym ze środków ministerialnych, które pochodzą bezpośrednio z budżetu Państwa Polskiego. Natomiast środki na odbudowę klasztoru pochodzą z Senatu RP i Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Bryła klasztoru została już odnowiona. W 2012 roku dobudowano ostatnie skrzydło zamykające czworobok klasztorny. 11 lipca 2016 roku arcybiskup lwowski Mieczysław Mokrzycki poświęcił odbudowany kościół[2]. Nadal trwają prace wykończeniowe m.in. przy murach otaczających teren klasztorny, oświetleniu i kolumnadach nawy głównej. Od chwili objęcia opieki nad Sanktuarium przez franciszkanów w 2001 roku, corocznie w lipcu odbywa się tu Franciszkańskie Spotkanie Młodych archidiecezji lwowskiej (ukr. Францисканська Зустріч Молодих).
Obraz
Kościół pozostaje miejscem szczególnego kultu obrazu Matki Boskiej Bołszowieckiej, koronowanego w 1777 roku. Według wersji przekazywanej w podaniach rodzinnych, hetman Kazanowski miał odnaleźć go w rzece, kiedy po wykupieniu się z tureckiej niewoli wracał w rodzinne strony. Obraz stał się obiektem licznych pielgrzymek ze Lwowa, Stanisławowa i okolicznych wsi, ponieważ szybko rozpowszechniało się przekonanie o dokonanych za jego pośrednictwem cudach. Po II wojnie światowej obraz został wywieziony z Bołszowiec z powodu obaw o jego profanację pod sowiecką władzą. Obecnie przebywa w jeden z kaplic bocznych w kościele św. Katarzyny w Gdańsku. Do Sanktuarium w Bołszowcach podczas odbudowy na początku XXI w. wykonano wierną kopię tego wizerunku. Jej uroczysta intronizacja odbyła się w obecności arcybiskupa Mokrzyckiego 14 lipca 2019 roku[3].
Galeria
-
Widok z głównych schodów
(lipiec 2018) -
Widok od strony zabudowań klasztornych
(lipiec 2018) -
Sanktuarium i zabudowania klasztorne podczas odbudowy
(sierpień 2012) -
Alabastrowy ołtarz główny. Widoczna oficjalna kopia obrazu Matki Bożej Bołszowieckiej, intronizowana 14 lipca 2019 r. -
Zachowane stare freski przy ołtarzu głównym -
Krzyż św. Franciszka wewnątrz kościoła -
Przybycie pielgrzymów ze Lwowa do Sanktuarium w Bołszowcach
(lipiec 2019) -
Oryginalny obraz Matki Bożej Bołszowieckiej, obecnie przechowywany w kościele św. Katarzyny w Gdańsku
Bibliografia
- Kurier Galicyjski, Przyjedź do Bołszowiec
- Marcin Górski, Sanktuarium Nawiedzenia NMP w Bołszowcach. Historia i koncepcja napraw konstrukcji
- Z historii klasztoru
- Obraz Matki Boskiej Bołszowieckiej
