Stampa

Ten artykuł dotyczy miejscowości w gminie Bregaglia. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Stampa
Ilustracja
Most w Stampie
Herb
Herb
Państwo

 Szwajcaria

Kanton

Gryzonia

Okręg

Maloja

Gmina

Bregaglia

BFS Nummer

3775

Powierzchnia

94,85 km²

Wysokość

994 m n.p.m.

Populacja (31 grudnia 2008)
• liczba ludności
• gęstość


595
6 os./km²

Nr kierunkowy

081

Kod pocztowy

7605

Tablice rejestracyjne

GR

Położenie na mapie Szwajcarii
Mapa konturowa Szwajcarii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Stampa”
Ziemia46°20′N 9°35′E/46,333333 9,583333
Multimedia w Wikimedia Commons

Stampa – miejscowość w gminie Bregaglia w Szwajcarii, w kantonie Gryzonia, w regionie Maloja. Do 31 grudnia 2009 roku samodzielna gmina[1][2].

Historia

Na terenie gminy podczas wykopalisk archeologicznych odnaleziono pochówki z czasów rzymskich[3].

Od 1327 roku poświadczony jest na terenie dawnej gminy kościół San Giorgio w Borgonovo, którego współczesne zabudowania są rezultatem prac budowlanych zakończonych w 1694 roku[4].

Gmina została wspomniana w dokumentach jako Stamppa w 1354 roku[1].

W 1699 roku w gminie wybudowano most na rzece Mera[5][6]. 27 sierpnia 1834 roku Mera wylała ze swojego koryta i doprowadziła do powodzi, która zniszczyła kilka ulic i domów na terenie gminy[7].

Od 1533 istniała w Stampie gmina protestancka z własnym kaznodzieją (od 1549)[1].

Geografia

W 2006 roku Stampa była rozległa na 94,7 km² (36.6 sq mi). 14,2% tej powierzchni stanowiła ziemia rolnicza, a 18,8% lasy. 0,8% terenu Stampy było zabudowane przez drogi lub budynki, a 66,1% gminy stanowiły grunty nieużytkowe (rzeki, góry, lodowce)[8].

Stampa znajduje się w Alpach Retyckich u stóp Przełęczy Maloja w dolinie, wraz ze wsiami Borgonovo, Coltura, Montaccio, Caccior, Cavril oraz Canova[1].

Jezioro Lägh da Cavloc

W okolicach Stampy znajduje się jezioro Lägh da Cavloc.

Demografia

W Stampie 31 grudnia 2008 roku mieszkało 595 osób[1]. W 2000 roku 8,5% populacji gminy stanowiły osoby urodzone poza Szwajcarią.

W 2000 roku 28% populacji mówiło w języku niemieckim, 69% w języku włoskim, a 2% w języku romansz[1]. W tym samym roku 30% populacji deklarowało przynależność do wyznania katolickiego[9].

Zmiany w liczbie ludności na przestrzeni lat przedstawia poniższy wykres[1]:

Znani obywatele

Z gminy Stampa pochodzili spokrewnieni ze sobą malarze Augusto Giacometti i Giovanni Giacometti, synowie tego ostatniego: rzeźbiarz Alberto Giacometti, projektant wyposażenia wnętrz Diego Giacometti i architekt Ernesto Giacometti oraz ich kuzyn, prawnik konstytucyjny Zaccaria Giacometti[10]. Z wyjątkiem tego ostatniego zostali oni pochowani na cmentarzu w Borgonovo[11].

Zabytki

Na terenie Stampy znajduje się wpisany do Listy A rejestru zabytków zbudowany w 1723 roku zamek Castelmur[12]. Właściciel budynku – Giovanni de Castelmur – gruntownie wyremontował go w 1854 roku. Od 1961 roku, po jego sprzedaniu przez spadkobierców rodziny Castelmur, w budynku znajduje się muzeum[13].

Galeria

  • Mur zamku
    Mur zamku
  • Widok od strony dziedzińca
    Widok od strony dziedzińca
  • Widok na zamek od strony południowej, wraz z panoramą
    Widok na zamek od strony południowej, wraz z panoramą
  • Salon wewnątrz zamku
    Salon wewnątrz zamku

Przypisy

  1. a b c d e f g AdolfA. Collenberg AdolfA., Stampa [online], Historisches Lexikon der Schweiz, 2016 [dostęp 2021-04-02]  (niem.).
  2. Katalog der Deutschen Nationalbibliothek [online], portal.dnb.de [dostęp 2021-04-02] .
  3. Stampa, [w:] ErwinE. Poeschel ErwinE., Die Kunstdenkmäler des Kantons Graubünden, wyd. 1., t. V, 1943, s. 445–447  (niem.).
  4. Stampa, [w:] ErwinE. Poeschel ErwinE., Die Kunstdenkmäler des Kantons Graubünden, wyd. 1., t. V, 1943, s. 450  (niem.).
  5. Stampa, [w:] ErwinE. Poeschel ErwinE., Die Kunstdenkmäler des Kantons Graubünden, wyd. 1., t. V, 1943, s. 453  (niem.).
  6. Stampa, [w:] ErwinE. Poeschel ErwinE., Die Kunstdenkmäler des Kantons Graubünden, wyd. 1., t. V, 1943, s. 455  (niem.).
  7. Stampa | eLexikon | Graubünden. Fortsetzung – Stampa [online], peter-hug.ch [dostęp 2021-04-02] .
  8. Swiss Statistics - Find Commune [online], web.archive.org, 4 września 2011 [dostęp 2021-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-04] .
  9. Lexicon istoric retic – Stampa [online], e-lir.ch [dostęp 2021-04-02] .
  10. LezaL. Dosch LezaL., Giacometti [online], Historisches Lexikon der Schweiz, 2006 [dostęp 2021-04-02]  (niem.).
  11. AdolfA. Collenberg AdolfA., Borgonovo [online], Historisches Lexikon der Schweiz [dostęp 2021-04-16]  (niem.).
  12. A-Objekte [online], KGS Inventar, 28 czerwca 2010 [dostęp 2021-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-28] .
  13. Graubuenden grisons: Schloss Castelmur chateau de Castelmur [online], www.swisscastles.ch [dostęp 2021-04-02] .