Zmienna ekstensywna

Zmienna ekstensywna (wielkość ekstensywna, parametr ekstensywny) w fizyce i chemii – dowolna wielkość fizyczna, której wartość jest proporcjonalna do rozmiarów układu. Oznacza to, że wartość ta, obliczona dla układu złożonego z rozłącznych podukładów, jest sumą wartości obliczonych dla podukładów.

Innymi słowy, jeśli układ ${\displaystyle u}$ możemy podzielić na dwa podukłady, ${\displaystyle u_{1}}$ i ${\displaystyle u_{2},}$ to wielkość fizyczna ${\displaystyle S}$ jest ekstensywna wtedy i tylko wtedy, gdy niezależnie od sposobu przeprowadzenia podziału zachodzi równość:

${\displaystyle S[u]=S[u_{1}]+S[u_{2}],}$

przy czym ${\displaystyle S[u]}$ jest wielkością zmiennej ${\displaystyle S}$ w układzie ${\displaystyle u;}$ analogicznie, prawa strona równania zawiera wielkości obliczone w odpowiednich podukładach.

Przykłady

• entalpia
• entropia
• liczba (liczność) cząstek
• ładunek elektryczny
• masa
• objętość
• pęd

Przeciwieństwem zmiennej ekstensywnej jest zmienna intensywna np. temperatura, ciśnienie.

Zobacz też

• zmienna intensywna
• zmienne sprzężone (termodynamika)