Desimir Tošić

Desimir Tošić (rođen 19. 2. 1920, Bela Palanka, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca (Srbija), umro 8. 2. 2008, Oksford, Velika Britanija) je bio srpski i jugoslovenski političar, prvak Jugoslovenske demokratske stranke, publicista, istoričar, emigrantski disident i obnovitelj Demokratske stranke.

Mladost

Tošić je u Nišu završio osnovnu školu i započeo školovanje u gimnaziji, a 1934. je došao u Beograd gde je završio Treću mušku gimnaziju.

Desimir Tošić se u politički život uključio još kao mladić pošto se već u jesen 1938, kao student prve godine beogradskog Pravnog fakulteta, učlanio u tadašnju Jugoslovensku demokratsku stranku. Od januara do avgusta 1939. bio je predstavnik studentske Demokratske omladine u Izvršnom odboru Ujedinjene studentske omladine na Beogradskom univerzitetu. Početkom 1940. godine izabran je za sekretara Demokratske omladine, a u novembru 1940. postaje predsednika ove studentske organizacije Demokratske stranke.

Drugi svetski rat

Na samom početku Drugog svetskog rata Tošić se kao dobrovoljac našao u 10. prekobrojnom puku kod Sarajeva. Okupacija Sila osovine koja je usledila posle Aprilskog rata 1941. godine je zabranila dejstvo svih političkih stranaka, tako da JDS prelazi u ilegalu. Desimir Tošić je u ovo vreme član Izvršnog odbora Demokratske omladine.

Tokom nemačke okupacije Beograda, Gestapo je februara 1943. uhapsio Tošića sa još petoricom drugih članova izvršnog odbora, optuženih za nedozvoljeno političko dejstvo. Prvo je poslat u zatvor u samom Beogradu, zatim u nemački koncentracioni logor Sajmište u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i najposle je septembra 1943. interniran na prinudni rad u Nacističku Nemačku, u jedno malo mesto između Graca i Beča (današnja Austrija). U junu 1944 Tošić je pobegao iz Austrije u Srbiju, a zatim početkom oktobra pobegao iz Beograda u Austriju.

Emigracija

Iz Austrije je 1945 otišao u Francusku, zatim se na šesnaest meseci otisnuo u Njujork, a u Evropu se vratio 1956. i definitivno je prešao u Veliku Britaniju gde je ostao sve do 1990. godine. Već nakon završetka Drugog svetskog rata, Tošić se uključio u rad emigrantskih udruženja tako da je vršio funkcije člana Izvršnog odbora Srpske demokratske omladine 1946, člana Glavnog odbora Saveza Oslobođenje leta 1949, člana Sekretarijata Glavnog odbora „Oslobođenja“ i člana Uređivačkog odbora, docnije urednika mesečnika „Naša reč“ (1948—1990) i, potom, člana Uredništva biblioteke „Naše delo“.

Obnova DS-a

Tošić se u septembru 1990. vratio u Srbiju i na prvoj izbornoj skupštini Demokratske stranke 29—30. septembra je izabran za potpredsednika stranke. Na saveznim izborima 1992. izabran je za poslanika u Saveznoj skupštini Savezne Republike Jugoslavije. Kada je Dragoljub Mićunović 1996. izašao iz stranke i oformio novu, Demokratski centar, Tošić mu se pridružio i u toj novostvorenoj stranci izabran je za potpredsednika. Docnije se Demokratski centar kolektivno utopio u Demokratsku stranku (2005) i Tošić je izabran u dva navrata za člana političkog saveta Demokratske stranke.

Poslednje godine života Tošić je većim delom provodio u Srbiji, ali je period novogodišnjih i božićnih praznika provodio u Velikoj Britaniji tako da ga je smrt zatekla 8. 2. 2008. u Oksfordu. Desimir Tošić je sahranjen 11. 2. 2008. u Aleji zaslužnih građana na beogradskom Novom groblju.

Dela

Kao publicista Tošić se u okviru časopisa „Oslobođenje“ bavio pitanjima u vezi sa demokratizacijom tadašnjeg socijalističkog društva Jugoslavije. Objavio je i dvanaest posebnih radova koji su se bavili problemima komunističkog sistema, društvenim pitanjima unutar komunističkog režima, kao i kratke biografije znamenitih političara i drugih istorijskih ličnosti od sredine 19. do kraja 20. veka. Najzad, 2006. je objavio knjigu o istoriji Demokratske stranke 1920—1941.

Literatura

• Kratka biografija na sajtu Demokratske stranke^{[mrtav link]}
• „Umro Desimir Tošić“, članak iz dnevnog lista „Politika“
• „Zima jednog lava“, Tošićev intervju Ekonomist magazinu od 04. februara 2007.
• „Sahranjen Desimir Tošić“, vest iz dnevnog lista Blic od 12. februara 2008.^{[mrtav link]}

Vanjske veze

• Istorijska biblioteka: Milovan Đilas i srpska politička emigracija
• [1] Arhivirano 2008-10-08 na Wayback Machine-u (“Za Srbe je propast Jugoslavije došla potpuno neočekivano“, Tošićev intervju dnevnom listu Danas za vikend 8.-9- marta 2003.)
• [2]^{[mrtav link]} (Recenzija Tošićeve knjige Demokratska stranka 1920-1941 iz časopisa Republika, br. 382-385 (2006))
• [3] Arhivirano 2007-04-09 na Wayback Machine-u (Tošićeva kratka recenzija knjige „Srbija i demokratija 1903-1914“ Dubravke Stojanović)
• [4] (dve kratke recenzije Tošićeve knjige o Milovanu Đilasu „Mislilac u nemislećem društvu“)
• [5] Arhivirano 2008-05-17 na Wayback Machine-u (Tošićev članak o Milanu Grolu Grol, naš građanski levičar objavljen u NIN-u br. 2705 od 31. oktobra 2002. god.)