Etiyopyalı Yahudiler

Beta Israel / Falaşa
ביתא ישראל
Önemli nüfusa sahip bölgeler
İsrail İsrail127.000 [1]
Etiyopya Etiyopya22.000 - 50.000 [2][3][4][5][6]
Diller
Kayla, Tigrinya, İbranice, Amharca
Din
Musevilik

Beta Israel (İbranice: ביתא ישראל) bugün birçoğunun İsrail'de yaşadığı Etiyopyalı Yahudiler'in adıdır. Yahudi olmayan Etiyopyalılar tarafından Amharca "Sürgündekiler" ya da "Yabancılar" anlamına gelen aşağılayıcı bir kelime olan Falaşa sıfatının kullanıldığı da görülür.

Beta Israel cemaatinin %85'i 120.000 kişilik nüfusuyla İsrail'de yaşamaktadır. İsrail hükûmetince hayata geçirilen 1984'teki Musa Operasyonu (Operation Moses)[7] ve 1991'deki Süleyman Operasyonu (Operation Solomon)[8] ile on binlerce Etiyopyalı Yahudi İsrail'e getirtilerek Etiyopya'daki iç savaş ve kıtlıktan kurtarılmıştır.

Seneler itibarıyla Etiyopyalı Yahudilerin İsrail'e göç rakamları şöyledir:

Etiyopyalı Yahudi göçlerinin İsrail'e yapılan diğer göçlere oranı[9]
Yıl Etiyopya doğumlular İsrail'e toplam göç
1948–51 10 687.624
1952–60 59 297.138
1961–71 98 427.828
1972–79 306 267.580
1980–89 16.965 153.833
1990–99 39.651 956.319
2000–04 14.859 181.505
2005 3.573 21.180
2006 3.595 19.269

Buna bağlı olarak Falaşa Mura isimli cemaat Beta Israelden kopmuş ve Hristiyanlığa geçmiştir. Buna rağmen bu cemaatten bazılarının Yahudiliğe geri dönüş yaptığı ve Halaha'ya bağlı kaldıkları görülür.

1975 yılında İsrail hükûmetinde dönemin Başbakanı Menahem Begin, Sefarad hahambaşısı Ovadya Yosef'in hükmüyle Beta Israeli Kayıp On Kabile'nin torunlarından olduğunu resmen kabul etti; böylece Etiyopyalı Yahudiler de İsrail'in Geri Dönüş Yasasından faydalandılar. Beta Israel'in Yahudilikleri konusunda şaibeye yer bırakmamak için cemaat formalite icabı "din değiştirip" Yahudiliğe geçti.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "iaej.co.il". 4 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  2. ^ "ujc.org". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  3. ^ Jerusalem Post
  4. ^ "ujafedny.org". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  5. ^ highbeam.com[ölü/kırık bağlantı]
  6. ^ "babaganewz.com". 29 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  7. ^ "Operation Moses". 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  8. ^ "Operation Solomon". 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  9. ^ Israeli Central Bureau of Statistics, Immigrants, by Period of Immigration, Country of Birth and Last Country of Residence 24 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
        
Yahudi felsefesi
Dinî metinler
Tevrat/Tora  •  Tanah  •  Talmud  •  Zohar
Tevrat  •  Sidur  •  Mişna Tora  •  Arba Turim
Şulhan Aruh  •  Tosefta  •  Mişna Berurah
Tanya  •  Midraş  •  Piyutim
Targum
Kutsal Şehirler
Kudüs  •  Safed  •  Hebron  •  Tiberya
Yahudi bayramları
Şabat  •  Roş Aşana  •  Yom Kippur  •  Sukot
Simhat Tora  •  Hanuka •  Asara BaTevet
Tu Bişvat  •  Purim  •  Pesah
Şavuot  •  Tişa Beav  •  Şaloş Regalim
Önemli şahsiyetler
Avraham  •  Moşe  •  Dvora  •  Rut  •  Şaul  •  Davud
Süleyman •  İlyas (peygamber)  •  İlel  •  Şamay  •  Rashi
İbn Ezra  •  Rif  •  Ramban  •  Gersonides
Saadia Gaon  •  Rambam
Baal Şem Tov  •  Tosafistçiler
Yosef Albo  •  Yosef Karo  •  Ovadia Yosef
Yahudi hayatı
Brit Mila  •  Bar Mitsva  •  Şiduh  •  Evlilik
Nida  •  İsim koyma  •  Pidyon  •  Matem
Okullar
Yeşiva  •  JTS  •  HUC  •  YU
Dinî roller
Kohen  •  Haham  •  Hazan  •  Mohel
Dayan  •  Maşgiah  •  Roş yeşiva  •  Gabay
Şohet  •  Menaker  •  Kabar  •  Tokea
Dinî yapılar
Yahudi ayin sistemi
Yahudi İbadetleri  •  Kaparot  •  Korban
Şahrit  •  Minha  •  Arvit  •  Avdala
Etnik bölünmeler
Dinî objeler
Tallit  •  Tefilin  •  Kipa  •  Şofar
Tsitsit  •  Mezuza  •  Yedi Kollu Şamdan
Hanukiya •  Yad
Yahudi duaları
Şema  •  Amida  •  Alenu  •  Kal Nidre
Kadiş  •  Alel  •  Ma Tovu  •  Kiduş
Diğer dinler ve Yahudilik
Hristiyan  •  Judeo-Hristiyan
Hristiyan Yahudi ilişkileri  •  İslam
Katoliklik  •  Çoğulculuğa Yahudi bakışı
Judeo-Islamic  •  Paganizm  •  İbrahimî
  • g
  • t
  • d
Taslak simgesiEtiyopya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Taslak simgesiYahudilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
  • g
  • t
  • d
Afrika'daki Yahudilerin tarihi
Egemen devletler
  • Angola
  • Benin
  • Botsvana
  • Burkina Faso
  • Burundi
  • Cezayir
  • Cibuti
  • Çad
  • Ekvator Ginesi
  • Eritre
  • Esvatini
  • Etiyopya
  • Fas
  • Fildişi Sahili
  • Gabon
  • Gambiya
  • Gana
  • Gine
  • Gine Bissau
  • Güney Afrika Cumhuriyeti
  • Güney Sudan
  • Kamerun
  • Kenya
  • Komorlar
  • Kongo Cumhuriyeti
  • Kongo Demokratik Cumhuriyeti
  • Lesotho
  • Liberya
  • Libya
  • Madagaskar
  • Malavi
  • Mali
  • Mauritius
  • Mısır
  • Moritanya
  • Mozambik
  • Namibya
  • Nijer
  • Nijerya
  • Orta Afrika Cumhuriyeti
  • Ruanda
  • São Tomé ve Príncipe
  • Senegal
  • Seyşeller
  • Sierra Leone
  • Somali
  • Sudan
  • Tanzanya
  • Togo
  • Tunus
  • Uganda
  • Yeşil Burun Adaları
  • Zambiya
  • Zimbabve
Sınırlı tanınmış
olan devletler
  • Puntland
  • Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti
  • Somaliland
Bağımlı ve
diğer bölgeler
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • LCCN: sh85046946
  • NLI: 987007565459205171