Menora (Hanuka)
Hanukiya, Musevilikte Hanuka Bayramı'nda yakılan Menora'ya benzeyen fakat fazladan iki kolu daha olan 9 kollu şamdan.
Tarihçe
M.Ö. 169-166 yılları arasında Yahudi Makabiler Helenler'e karşı savaşırlar. İskender öldükten sonra M.Ö. 175 yılında Suriye Genel Valisi Antiohus Epiphanes hükümdar olur. Yahudi karşıtı düşünceleriyle bilinen bu hükümdar, Yahudilerin dini ibadetlerini, Kaşer ve Sünnet kurallarını yasaklar ve Yahudilerin tapınağına heykeller yerleştirir.
Makabiler'in Tapınağı ele geçirmesinden sonra tapınak heykellerden temizlenir ve tapınakta bulunan menora'yı yakmak için yağ aranır ancak sadece bir gün yanacak kadar saf zeytin yağı bulunur bunun üzerine bir mucize olur ve bir gün yanması gereken yağ 8 gün boyunca sönmeden yanar.
İşte bu Mucizenin anısına Yahudiler her sene Hanuka bayramından 8 gün boyunca hanukiya yakarlar.
Hanukiya
Hanukiya Menora'ya benzeyen 9 kollu bir şamdandır bu şamdanın en ortadaki koluna Şamaş adı verilir bu diğerlerinden daha yüksektedir. Bu mum Hanuka boyunca her gün yanar.
Hanukiya'nın yakılışı
Hanukiya her gün özel bir dua ile evin bütün fertleri tarafından yakılır. İlk gün 1 mum ve Şamaş olmak üzere 2 mum, 2. gün 2 mum ve Şamaş olmak üzere 3 mum, 3. gün 3 mum ve Şamaş olmak üzere 4 mum ... 8. gün 8 mum ve Şamaş olmak üzere 9 mum yakılır. Böylece bir Hanuka boyunca toplam 44 mum yakılmış olur.
Hanukiya kuralları
- Hanukiya yakıldıktan sonra mumlar bitene kadar söndürülmez.
- Hanukiya en az yarım saat yanmalıdır ancak Cuma geceleri güneş batmadan yarım saat önce yakılması gerektiğinden cumaları en az bir saat yanmalıdır.
- Yanar haldeki bir Hanukiya hareket ettirilmez.
- Yanan bir hanukiyanın ışığından istifade edilmez bu yüzden odada başka bir ışık açık bırakılmalıdır.
- Hanukiyanın bir kandilini yakmak için diğer kandilden yararlanılmaz.
