Pera Müzesi

41°01′55″K 28°58′31″D / 41.03194°K 28.97528°D / 41.03194; 28.97528TürÖzel Sanat MüzesiKoleksiyon(lar)Oryantalist Resim, Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri, Kütahya Çini ve SeramikleriZiyaretçi153.739(2010)^[1]
194.200(2011)^[1]MüdürÖzalp BirolKurucuSuna ve İnan Kıraç VakfıOtopark?Çevresinde özel otoparklar^[2]Resmî siteperamuzesi.org.trSuna ve İnan Kıraç Vakfı bünyesindeki diğer müzeler

Pera Müzesi, İstanbul'un Tepebaşı semtinde bulunan özel bir müzedir. 2005 yılında Suna ve İnan Kıraç Vakfı tarafından nitelikli ve geniş ölçekli kültür sanat hizmeti vermek üzere hayata geçirdiği geniş kapsamlı bir kültür girişiminin ilk adımıdır.

Hem müze hem de kültür merkezi işlevini üstlenen Pera Müzesi için, 1893 yılında mimar Achille Manoussos’un Tepebaşı’nda inşa ettiği yapı, 2003-2005 döneminde restoratör mimar Sinan Genim’in hazırladığı proje çerçevesinde Tepebaşı'ndaki tarihi Bristol Oteli’nin cephesi korunarak çağdaş ve donanımlı bir müze olarak inşa edilen binasında faaliyet göstermektedir.

Pera Müzesi, Suna ve İnan Kıraç Vakfı’na ait “Oryantalist Resim”, “Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri” ve “Kütahya Çini ve Seramikleri” koleksiyonlarını ve bu koleksiyonların temsil ettiği değerleri, sergiler, yayıncılık ürünleri, sözlü etkinlikler, eğitim etkinlikleri ve bilimsel çalışmalar aracılığıyla kamuyla paylaşmakta, gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlamaktadır.^[3] Aynı zamanda süreli sergileriyle de dünya sanatının önemli isimlerini ağırlamaktadır.

Tarihçe

Tarihçe: Müze 8 Haziran 2005’te ziyarete açılmıştır. 1893 yılında Rum mimar Achilleas Manussos tarafından İstanbul Tepebaşı’nda inşa edilen Bristol Oteli’nin renove edilen binası ile bitişiğindeki beş katlı binanın birleştirilmesiyle oluşturulan mekânda faaliyet göstermektedir.^[4]

Müze Binası

Mimar Achille Manoussos’un, dönemin genel mimari karakterine uygun olarak tasarladığı, tuğla malzeme ile kâgir sistemde inşa edilen, neoklasik özellikler taşıyan ve Ermeni Katolik Patrikhanesi’nin mülkü olan Bristol Oteli’nin inşaası 1893 yılında tamamlanmış ve otel 1980’li yılların başına kadar üst düzey yabancı konuklara hizmet vermiştir. Otelin son sahibi Ömer Lütfi Bengü’nün 1983’teki vefatının ardından, mirasçılarının satışa çıkardığı binayı önce Yıldız Lastikçilik, ardından Esbank satın almıştır.

Bristol Oteli’ni Esbank’ın genel müdürlük binasına dönüştürmek üzere, mimar Doğan Hasol yapıyı yenilemiştir. Otel ile hemen yanındaki beş katlı konut binasının Meşrutiyet Caddesi’ne bakan cepheleri korunmuş ve iki parsel birleştirilmiştir. Bina 2002 yılına kadar Esbank Genel Müdürlüğü olarak hizmet vermiştir. Bina Manoussos’un orijinal cephesi ve Hasol’un birleştirdiği parseller korunarak, Mimar Sinan Genim’in hazırladığı proje doğrultusunda çağdaş ve donanımlı bir müze olarak yeniden tasarlanmıştır.

Koleksiyonlar

Alanında Türkiye’nin en zengin koleksiyonlarından biri olan Oryantalist Resim Koleksiyonu, 17.-20. yüzyıllar arasında Avrupalı ve Osmanlı sanatçılar tarafından üretilen eserlerden oluşmaktadır. Osman Hamdi Bey’in yapıtları ve ünlü Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu koleksiyonun en çok ilgi gören parçalarındandır. Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri Koleksiyonu MÖ 2000’den günümüze Anadolu’da kullanılagelmiş başlıca ağırlık ve ölçü aletlerinden oluşan ve 10.000’e yakın objeyi kapsayan bir koleksiyondur. Kütahya Çini ve Seramikleri Koleksiyonu bünyesinde çeşitli dönem ve türlerden 1.000 civarında parçayı barındırmakta ve 18.-20. yüzyıl arası dönemde Kütahya çini ve seramik sanatının gelişim çizgisinin ayrıntılı bir biçimde izlenmesine olanak vermektedir. Aralarında Tate Britain, Victoria ve Albert Müzesi, St. Petersburg Rus Devlet Müzesi, JP Morgan Chase Koleksiyonu, New York School of Visual Arts ve Maeght Vakfı’nın da bulunduğu, dünyanın önde gelen müze, koleksiyon ve vakıflarıyla ortak sanat projeleri üreten Pera Müzesi, Sevgi ve Erdoğan Gönül Galerisi’nde açılan uzun dönemli tematik koleksiyon sergilerinin yanı sıra Jean Dubuffet, Henri Cartier- Bresson, Rembrandt, Niko Pirosmani, Josef Koudelka, Joan Miró, Akira Kurosawa, Marc Chagall, Pablo Picasso, Fernando Botero, Frida Kahlo, Diego Rivera, Goya, Alberto Giacometti, Grayson Perry, Cecil Beaton, Giorgio de Chirico gibi sanatın farklı alanlarında usta sanatçıların yapıtlarını sanatseverlerle buluşturmuştur.^[5]

Müze katlarından ilkinin büyük bir bölümünde yer alan Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri Koleksiyonu sergisinde, eski çağlardan 20. yüzyıl başına bu topraklarda kullanılagelmiş ağırlık ve ölçü birimleriyle, çeşitli malzeme ve tekniklerde üretilmiş tartı ve ölçü aygıtlarının seçkin örnekleri yer alıyor. Uzun süreli sergilerle bölümler halinde sergilenen ve yaklaşık 10.000 eserden oluşan Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri Koleksiyonu, özellikle tarih ve arkeoloji tutkunlarına hitap eden bir koleksiyondur.

Aynı katın diğer bölümünde yer alan ve 18. yüzyıl ortasından 20. yüzyıl başına uzanan bir zaman dilimi içinde Osmanlı zanaat ve sanat mozaiğinin önemli bir bölümünü oluşturan Kütahya Çini ve Seramikleri Koleksiyonu ise, çarpıcı güzellikteki parçalarıyla kültür tarihimizin çok iyi tanınmayan bir yaratı alanına ve o dönemin çok renkli, çok kültürlü yaşamına yeni ışıklar tutmayı amaçlıyor ve uzun süreli tematik sergilerle ziyaretçilere sunuluyor.

Oryantalist Resim Koleksiyonu

Suna ve İnan Kıraç Vakfı'nın 300'ü aşkın tablodan oluşan Oryantalist Resim Koleksiyonu, Osmanlı dünyasından ve coğrafyasından esinlenmiş Avrupalı "oryantalist" ressamların ve Osmanlı sanatçılarının eserlerinden oluşan kapsamlı bir koleksiyondur. İmparatorluğun 17. yüzyıldan 20. yüzyıl başına uzanan döneminden çok geniş bir görsel panorama sunan bu koleksiyonda, ünlü ressam Osman Hamdi Bey'in Kaplumbağa Terbiyecisi adlı tablosu da yer alıyor. Koleksiyon, Pera Müzesi’nin Sevgi ve Erdoğan Gönül Galerisi’nde uzun dönemli tematik sergilerle, bölümler halinde sergileniyor.

Bu koleksiyondan derlenen sergilerden ilki, 2005 yılı Haziranı’nda Pera Müzesi’nin açılışıyla birlikte ziyaretçilerle buluşan ve 2008 yılına kadar devam eden İmparatorluktan Portreler sergisiydi. Sergi, portre ve insan figürü temasına odaklanan, padişah, şehzade, sultan, büyükelçi portreleri ve değişik dönemlerden, değişik sınıflardan insanları betimleyen resimlerle, Osmanlı dünyasını günümüze taşıyordu.

Koleksiyonun 2008’de yenilenen ikinci sergisi Düşlerin Kenti: İstanbul, sanatseverleri Osmanlı’nın özel mekanlardaki ve kamusal alanlardaki gündelik yaşamıyla ve İstanbul’un panoramik görünümleriyle buluştururken; o dönemin İstanbulu’nu, topoğrafyası, mimarisi, insanları ve yaşam biçimleriyle, bir bütün olarak yeniden canlandırıyordu. Koleksiyonun Eylül 2011’de açılan sergisi Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar ise; o dönemin elçileri ve ressamlarından yola çıkarak bürokrasi ve sanat ilişkisine odaklanıyor, sanatın rehberliğinde eserler üzerinden diplomasi tarihinin dolambaçlı yollarında gezdiriyor. Sergi, ayrıca Osman Hamdi Bey’e ayrılan özel bir bölümde, sanatçının Vakıf koleksiyonunda yer alan eserlerini de sanatseverlerle buluşturuyor.

Koleksiyonundan örnekler

• 
  "Kaplumbağa Terbiyecisi" Osman Hamdi Bey
• 
  "Ahırkapı Deniz Feneri" Michel Zeno Diemer.
• 
  "Mehmed Said Efendi ve Maiyeti", Georg Engelhard Schröder
• 
  "İngiliz Büyükelçisinin kızı", Fausto Zonaro
• 
  "Kahve Keyfi", French School, 18. yüzyıl
• 
  "Göksu Sefası", Fausto Zonaro.
• 
  "Hizmetçi", Jules Joseph Lefebvre, 1880.
• 
  "Fransız Büyükelçisi Vergennes Kontu Charles Gravier’nin Türk Giysileri İçinde Portresi" Antoine de Favray, 1766.
• 
  "Haliç'te Gezi", James Ellis, 1888.
• 
  "Def Çalan Saraylı Kadın", Pierre Désiré Guillemet, 1875.
• 
  "Sultan I. Abdülmecid'', 19. yüzyıl.
• 
  "Prens Abdürrahim Efendi", Fausto Zonaro.
• 
  "Balıkçılar", Fausto Zonaro, 19. yüzyıl .
• 
  "Kapalıçarşı", Amadeo Preziosi, 19. yüzyıl.
• 
  "Bir Kadın Portresi", Bertha von Bayer, 19. yüzyıl.
• 
  "Sultan III. Ahmet Avrupalı Büyükelçileri Kabul Ederken", Jean Baptiste Vanmour, 18. yüzyıl.
• 
  "Saz Çalan Kız", Fausto Zonaro.
• 
  "Haliç", Tristram James Ellis, 19. yüzyıl.
• 
  Fransa’nın İstanbul Büyükelçisi Antoine Edouard Thouvenel'in Portresi, Adolph Diedrich Kindermann, 1854.

Süreli sergiler

Pera Müzesi, bir yandan Vakıf koleksiyonları ekseninde gerçekleştirdiği sergi ve müzecilik etkinlikleriyle Türkiye'nin unutulmaya yüz tutmuş kültürel ve sanatsal değerlerine ışık tutmaya çalışırken, diğer taraftan da düzenlediği kısa dönemli sergilerle “Jean Dubuffet”, “Henri Cartier-Bresson”, “Rembrandt”, “Niko Pirosmani”, “Josef Koudelka” “Joan Miró”, “Akira Kurosawa”, “Marc Chagall”, “Pablo Picasso”, “Fernando Botero”, “Ikuo Hirayama”, “Frida Kahlo”, “Diego Rivera” “Goya” ve “Giocometti” gibi usta sanatçıların yapıtlarını, Türkiye sanatseverleriyle buluşturuyor. Pek çok önemli sanatçıyı ilk kez Türkiye’ye getirmenin yanı sıra, bilimsel eksenli proje sergilerine yer veriyor. Bazı yurt dışı sergilerle uluslararası alanda da Vakıf koleksiyonlarını tanıtıyor.

Pera Müzesi ayrıca her yaz döneminde Türkiye'nin ve dünyanın sanat eğitimi veren nitelikli kuruluşlarıyla işbirliği yaparak sergiler açıyor, genç sanata ve sanatçılara destek veriyor.

Pera Eğitim

Pera Müzesi’nde eğitimi, çocuklar ve gençleri sanatla buluşturmak, bir müze bilinci oluşturmak, sanatı ulaşılabilir kılmak ve izleyiciyle sergilenen eserler arasında iletişim kurmak amacıyla yapılan çalışmaları kapsıyor.

Pera Film

Etkinliklerine Ekim 2008'de başlayan Pera Müzesi Film ve Video Bölümü, Pera Film, dönemler halinde düzenlediği programlarında, sinema klasiklerinden; Alain Resnais, Eric Rohmer, Federico Fellini, Roman Polanski’den, Igmar Bergman’a, deneysel film-video örneklerine, animasyon, belgesel ve kısa film türlerine kadar uzanan kapsamlı seçkiler sunuyor.

Konserler

Pera Müzesi, genç kitlelere yönelik “Genç Çarşamba” ve “Klasik Cumartesi” ile klasik müziğin özü olan oda müziği konserleri düzenliyor. Ayrıca, Türk Müziği konserleri serisi, günümüzün usta yorumcuları ve sazendelerinin, büyük bestecilerin seçme eserlerini seslendirecekleri programlardan oluşuyor.

Erişilebilirlik

Pera Müzesi ziyaretçilerinin farklı ihtiyaçları için çeşitli servisler sunmaktadır. Müze girişi, tekerlekli sandalye kullanan veya merdiven kullanamayan ziyaretçilere uygun olarak düzenlenmiştir. Tüm katlara asansörle ulaşılabilmektedir. Tuvaletler engelli ziyaretçilerin kullanımına uygun biçimde tasarlanmıştır. Ayrıca engelli ziyaretçilerden ve onlara eşlik eden bir kişiden giriş ücreti alınmamaktadır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Pera Müzesi9 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Google Art Project Sayfası
• Suna ve İnan Kıraç Vakfı24 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.