Trung gian trao đổi chất

Trung gian trao đổi chất là các phân tử tiền tố hoặc các chất chuyển hoá của các phân tử sinh học đáng chú ý.

Mặc dù các chất trung gian này đóng vai trò trực tiếp khá là nhỏ vào cơ chế hoạt động tế bào, chúng có thể đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh dị lập thể (biến cấu) của các enzym.

Ý nghĩa lâm sàng

Một số có thể có ích trong việc đo đạc tốc độ chuyển hoá trao đổi chất (ví dụ, 3,4-dihydroxyphenylacetic acid hoặc 3-aminoisobutyrate).

Bởi vì chúng có thể đại diện các điểm phi tự nhiên của đầu vào các đường chuyển hoá trao đổi chất tự nhiên, một số (ví dụ như AICA ribonucleotide) là chủ đề mang nhiều ý nghĩa cho các nhà nghiên cứu trong việc phát triển các liệu pháp mới.

Xem thêm

Trao đổi chất

Trung gian trao đổi chất fructose và galactose

Fructose

Fructose-1-phosphate → DHAP/Glyceraldehyde → Glyceraldehyde 3-phosphate

Galactose

Galactose-1-phosphate → Glucose 1-phosphate → Glucose 6-phosphate → Fructose 6-phosphate
Uridine diphosphate galactose Uridine diphosphate glucose
Galactitol Iditol

Mannose

Mannose-6-phosphate → Fructose 6-phosphate

x t s Trung gian trao đổi chất tổng hợp glycogen và phân giải glycogen
Glucose	Glucose 6-phosphate Glucose 1-phosphate
Uridine	Uridine diphosphate glucose Uridine triphosphate
Khác	Glycogen Giới hạn dextran

x t s Trung gian trao đổi chất pentose phosphate
Tính ôxi hoá	6-Phosphogluconolactone 6-Phosphogluconate Ribulose 5-phosphate Ribose 5-phosphate
Tính phi ôxi hoá	Xylulose 5-phosphate Sedoheptulose 7-phosphate Erythrose 4-phosphate

Trung gian trao đổi chất acid béo

Tổng hợp

Acetyl-CoA
Malonyl-CoA

Phân huỷ

Acyl-CoA
Acetyl-CoA

Peroxisomal

Phytol	Acid phytanic Phytanoyl-CoA Acid pristanic Propionyl-CoA
Khác	Acid mevalonic Acid béo chuỗi rất dài

Glyco liên hợp, lipid, và glycolipid: Sphingolipid, glycosphingolipid và các chất trung gian trao đổi chất

Ceramide

Cerebroside
- Galactocerebroside
- Glucocerebroside
Lactosylceramide

Đường chuyển hoá
Ganglioside

Từ ganglioside	GM1 GM2 GM3 GD2
Từ globoside	Globotriaosylceramide
Từ sphingomyelin	Glucocerebroside
Từ sulfatide	Galactocerebroside
Tới sphingosine	Ceramide

Khác

Sphingosine-1-phosphate

Trung gian trao đổi chất cholesterol và steroid

Đường chuyển hoá mevalonate

tới HMG-CoA	Acetyl-CoA Acetoacetyl-CoA HMB HMB-CoA HMG-CoA
Ketone bodies	Acetone Axít Acetoacetic Axít β-Hydroxybutyric
tới DMAPP	Axít Mevalonic Axít Phosphomevalonic Axít 5-Diphosphomevalonic Isopentenyl pyrophosphate Dimethylallyl pyrophosphate
Geranyl-	Geranyl pyrophosphate Geranylgeranyl pyrophosphate
Carotenoid	Prephytoene diphosphate Phytoene

Non-mevalonate pathway

DOXP
MEP
CDP-ME
CDP-MEP
MEcPP
HMB-PP
IPP
DMAPP

Tới Cholesterol

Farnesyl pyrophosphate
Squalene
2,3-Oxidosqualene
Lanosterol

Lanosterol
14-demethyllanosterol
4alpha-Methylzymosterol
Zymosterone
Zymosterol

Zymosterol
Zymostenol
Lathosterol
7-Dehydrocholesterol
Cholesterol

Zymosterol
Cholesta-7,24-dien-3-ol
7-Dehydrodesmosterol
Desmosterol
Cholesterol

Từ Cholesterol
tới các Hóc môn steroid

22R-Hydroxycholesterol
20α,22R-Dihydroxycholesterol
Thay vào đó, hãy xem tại đây.

Không dành
cho người

Tới Sitosterol	Cycloartenol Cycloeucalenol Obtusifoliol 4α-methylfecosterol Isofucosterol 24-Methylenelophenol Sitosterol Chi tiết thêm về các Phytosterol, xem tại đây.
Tới Ergocalciferol	Fecosterol Episterol Ergostatrienol Ergostatetraenol Ergosterol Ergocalciferol

Trung gian trao đổi chất chuyển hoá amino acid

K→acetyl-CoA

lysine→	Saccharopine Allysine Axít α-Aminoadipic Axít 2-Oxoadipic Glutaryl-CoA Glutaconyl-CoA Crotonyl-CoA β-Hydroxybutyryl-CoA
leucine→	Axít β-Hydroxy β-methylbutyric β-Hydroxy β-methylbutyryl-CoA Isovaleryl-CoA Axít α-Ketoisocaproic Axít β-Ketoisocaproic β-Ketoisocaproyl-CoA β-Leucine β-Methylcrotonyl-CoA β-Methylglutaconyl-CoA β-Hydroxy β-methylglutaryl-CoA
tryptophan→alanine→	N′-Formylkynurenine Kynurenine Axít anthranilic 3-Hydroxykynurenine Axít 3-Hydroxyanthranilic 2-Amino-3-carboxymuconic semialdehyde 2-Aminomuconic semialdehyde Axít 2-Aminomuconic Glutaryl-CoA

G→pyruvate→
citrate

glycine→ serine→	Axít 3-Phosphoglyceric glycine→creatine: Glycocyamine Phosphocreatine Creatinine

G→glutamate→
α-ketoglutarate

histidine→	Urocanic acid Axít imidazol-4-one-5-propionic Axít formiminoglutamic Glutamate-1-semialdehyde
proline→	Axít 1-Pyrroline-5-carboxylic
arginine→	Agmatine Ornithine Citrulline Cadaverine Putrescine
khác	cysteine+glutamate→glutathione: γ-Glutamylcysteine

G→propionyl-CoA→
succinyl-CoA

valine→	Axít α-Ketoisovaleric Isobutyryl-CoA Methacrylyl-CoA 3-Hydroxyisobutyryl-CoA 3-Hydroxyisobutyric acid Axít 2-Methyl-3-oxopropanoic
isoleucine→	Axít 2,3-Dihydroxy-3-methylpentanoic 2-Methylbutyryl-CoA Tiglyl-CoA 2-Methylacetoacetyl-CoA
methionine→	tổng hợp homocysteine: S-Adenosyl methionine S-Adenosyl-L-homocysteine Homocysteine chuyển hoá thành cysteine: Cystathionine Axít α-Ketobutyric + Cysteine
threonine→	Axít α-Ketobutyric
propionyl-CoA→	Methylmalonyl-CoA

G→fumarate

phenylalanine→tyrosine→	Axít 4-Hydroxyphenylpyruvic Axít homogentisic Axít 4-Maleylacetoacetic

G→oxaloacetate

xem chu trình urê

Khác

Trao đổi chất cysteine	Axít Cysteine sulfinic

Trung gian trao đổi chất nucleotide

Trao đổi chất
purine

đồng hoá

R5P→IMP:	Ribose 5-phosphate (R5P) Phosphoribosyl pyrophosphate (PRPP) Phosphoribosylamine (PRA) Glycineamide ribonucleotide (GAR) Phosphoribosyl-N-formylglycineamide (FGAR) 5′-Phosphoribosylformylglycinamidine (FGAM) 5-Aminoimidazole ribotide (AIR) 5′-Phosphoribosyl-4-carboxy-5-aminoimidazole (CAIR) Phosphoribosylaminoimidazolesuccinocarboxamide (SAICAR) AICA ribonucleotide (AICAR) 5-Formamidoimidazole-4-carboxamide ribotide (FAICAR)
IMP→AMP:	Adenylosuccinate
IMP→GMP:	Xanthosine monophosphate

dị hoá

5-Hydroxyisourate
Hypoxanthine
Axít uric
Xanthine

Trao đổi chất
pyrimidine

đồng hoá

Axít carbamoyl aspartic
Carbamoyl phosphate
Axít 4,5-Dihydroorotic
Orotic acid
Orotidine 5'-monophosphate
Uridine monophosphate

dị hoá

uracil:	β-Alanine Dihydrouracil Axít 3-Ureidopropionic
thymine:	Axít 3-Aminoisobutyric Dihydrothymine Axít β-Ureidoisobutyric

Trung gian trao đổi chất các chất dẫn truyền thần kinh

Các catecholamine

Đồng hoá
(tyrosine→epinephrine)

Tyrosine → Levodopa → Dopamine → Norepinephrine → Epinephrine

Dị hoá/
các chất trao đổi chất

dopamine:	DOPAL DOPAC MOPET Hydroxytyrosol 3-Methoxytyramine Axít homovanillic
norepinephrine:	Axít 3,4-Dihydroxymandelic Normetanephrine Axít vanillylmandelic 3-Methoxy-4-hydroxyphenylglycol Dihydroxyphenylethylene glycol
epinephrine:	Metanephrine

tryptophan→serotonin

đồng hoá:	5-Hydroxytryptophan
dị hoá:	Axít 5-Hydroxyindoleacetic

serotonin→melatonin

Normelatonin

Trung gian trao đổi chất heme

Sinh tổng hợp porphyrin

tiền ty thể:	Axít D-Aminolevulinic
chất tế bào:	Porphobilinogen Hydroxymethylbilane Uroporphyrinogen III Coproporphyrinogen III
hậu ty thể:	Protoporphyrinogen IX Protoporphyrin IX

Sự phân huỷ heme
và bài tiết

Sự phân giải heme

lách:	Heme → Biliverdin → Bilirubin
máu:	Bilirubin + Albumin
gan:	Bilirubin glucuronide Bilirubin diglucuronide

Ruột, bài tiết trong phân

Stercobilinogen
Stercobilin
Urobilinogen

Thận, bài tiết trong nước tiểu

Urobilin

x t s Trung gian trao đổi chất nội tiết tố tuyến giáp
Tyrosine / iodotyrosine	3-Iodotyrosine Diiodotyrosine
Thyronine / iodothyronine	3'-Monoiodothyronine 3,3'-Diiodothyronine 3,5-Diiodothyronine 3,3',5-Triiodothyronine (T₃) 3,3',5'-Triiodothyronine (Reverse T₃) 3,5,3',5'-Tetraiodothyronine (Thyroxine, T₄)
Thyronamine / iodothyronamine	3-Iodothyronamine 3,3',5-Triiodothyronamine
Iodothyroacetate / Axít iodothyroacetic	Triiodothyroacetate (TRIAC)