Manuel Machado

Manuel Machado
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Manuel Antonio Rafael de la Santísima Trinidad Machado Ruiz
Jaiotza	Sevilla, 1874ko abuztuaren 29a
Herrialdea	Mexiko  Espainia
Heriotza	Madril, 1947ko urtarrilaren 19a (72 urte)
Hobiratze lekua	La Almudenaren hilerria
Familia
Aita	Antonio Machado Álvarez
Ama	Ana Ruiz Hernández
Ezkontidea(k)	Eulalia Cáceres (en)  (1910eko ekainaren 15a -  1947ko urtarrilaren 19a)
Anai-arrebak	ikusi Antonio Machado Francisco Machado (en) Cipriana Machado (en) José Machado Ruiz (en)
Hezkuntza
Heziketa	Institución Libre de Enseñanza Sevillako Unibertsitatea
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	poeta, idazlea, Funtzionarioa, artxibozaina eta liburuzaina
Lan nabarmenak	ikusi Alma. Museo. Los cantares. (en)
Kidetza	Real Academia Española Artxibozain, Liburuzain eta Arkeologoen Kidego Fakultatiboa
Mugimendua	98ko Belaunaldia
Genero artistikoa	olerkigintza dramaturgia

Manuel Machado y Ruiz (Sevilla, 1874ko abuztuaren 29a - Madril, 1947ko urtarrilaren 19a) espainiar olerkaria izan zen, Antonio Machadoren anaia. Madrilen bizi izan zen ia bizitza osoan, Parisen igarotako aldi labur batzuetan izan ezik. Olerkari izateaz gainera, kazetari, itzultzaile, antzerki-kritikari, liburuzain, eleberrigile eta antzerkigile ere izan zen.

Horixe da, hain zuzen ere, Manuel Machadoren ezaugarri nagusia, alor askotan aritu izana. Idatzi zituen olerki-liburuen artean, Alma (1902, Arima), Caprichos (1905), El mal poema (1909), Cante hondo (1912), Ars moriendi (1922) eta Phoenix (1935) azpimarratzekoak ditu. Literatur kritikan ere aritu zen: La guerra literaria (1898-1914, Literatura gudua) horren lekuko da. 1938an, Horas de Oro (Urrezko orduak) lana argitaratu zuen eta urte berean, Hizkuntzaren Akademiako kide izendatu zuten.

Luzaro ezker joerekin bat egin ondoren, Espainiako 1936ko uztaileko estatu kolpean, poema bat argitaratu zuen Francisco Francoren omenez, kolpisten oniritzia irabazi zuena. Harrezkero, erregimenari atxikia jarraitu zuen heriotza arte.

Obra

Poesia liburuak

• Tristes y alegres (1894)
• Alma (1902).
• Caprichos (1902).
• Los cantares (1905).
• La Fiesta Nacional (1906).
• El mal poema (1909).
• Apolo (1911).
• Cante hondo (1916).
• Ars moriendi (1921).
• Phoenix (1936).
• Horas de oro (1938).
• Poesía. Opera omnia Lyrica (1940).
• Cadencias de cadencias. Nuevas dedicatorias (1943).
• Horario (1947).
• La fiesta nacional
• Cante hondo

Antzezlanak

Anaia Antoniorekin batera, antzezlan batzuk idatzi zituen, ezagunena La Lola se va a los puertos, zinemara bi aldiz eramana.

• Desdichas de la fortuna o Julianillo Valcárcel (1926).
• Juan de Mañara (1927).
• Las adelfas (1928).
• La Lola se va a los puertos (1929).
• La prima Fernanda (1931).
• La duquesa de Benamejí (1932).
• El hombre que murió en la guerra (1928, 1941ean estrenatu zen).

Eleberria

• El amor y la muerte (1913).

Saiakera

• La guerra literaria (1914).
• Un año de teatro (1918).

Itzulpenak

• Paul Verlaine, Fiestas galantes (1911).
• Spinoza, Ética (1913).
• Luc de Clapiers ("Vauvenargues"), Reflexiones y máximas (1914).
• Descartes, Obras completas (1920).
• Victor Hugo. Hernani (1928, Antonio Machado eta Francisco Villaespesarekin elkarlanean).
• Arthur Conan Doyle, El campamento de Napoléon (192?).
• Edmond Rostand, El aguilucho. Drama en cinco actos (1932, Luis de Oteizarekin elkarlanean).

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Manuel Machado

• Datuak: Q577495
• Multimedia: Manuel Machado / Q577495