Czarny Krucyfiks królowej Jadwigi
![Ilustracja](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Wycz%C3%B3%C5%82kowski_Leon%2C_Krucyfiks_wawelski%2C_1896.jpg/130px-Wycz%C3%B3%C5%82kowski_Leon%2C_Krucyfiks_wawelski%2C_1896.jpg) Krucyfiks Jadwigi na obrazie olejnym Leona Wyczółkowskiego z 1896 |
Data powstania | XIV wiek |
Medium | drewno |
Miejsce przechowywania |
Lokalizacja | Katedra na Wawelu |
Czarny Krucyfiks królowej Jadwigi – drewniana figura Chrystusa, rozpostartego na krzyżu, pochodząca z XIV wieku, własność świętej Jadwigi Andegaweńskiej, króla Polski. Do dnia dzisiejszego eksponowany jest w katedrze wawelskiej. Czarny Krucyfiks umieszczony jest w barokowym Ołtarzu Pana Jezusa Ukrzyżowanego (św. Jadwigi Królowej) na tle srebrnej, zdobionej blachy, we wschodnim ramieniu ambitu świątyni[1].
Krucyfiks Jadwigi reprezentuje tzw. typ „mistyczny” z wyeksponowanymi, a nawet przerysowanymi śladami cierpienia. Pierwotnie był on z całą pewnością realistycznie polichromowany; ciało było pomalowane na różowy kolor a ciemną czerwienią wyeksponowano rany, pokrywające całe ciało w formie wyrzeźbionych w drewnie plastycznych skrzepów i strupów. Taki sposób werystycznego odwzorowywania męki i cierpień Zbawiciela rozpowszechnił się ok. r. 1300 w Dolnej Nadrenii, a potem zyskał popularność w innych częściach Europy[2].
Historia
Krucyfiks znalazł się w Polsce wraz z pojawieniem się Jadwigi Andegaweńskiej. Nie wiadomo, w jaki sposób krucyfiks był eksponowany pierwotnie, za życia królowej Jadwigi. Zgodnie z przekazami historycznymi, Andegawenka często modliła się pod nim. Wyrazem tego jest tradycja, głosząca iż usłyszała z krzyża słowa: "Czyń, co widzisz". W r. 1403, kiedy kanonik krakowskiej kapituły katedralnej Niemierza z Krzelowa ufundował przy nim ołtarz Wszystkich Świętych, znajdował się już na obecnym miejscu. W r. 1415 fundator przekazał prawo patronatu nad tym ołtarzem Akademii Krakowskiej, zastrzegając, że altystami mogą być tylko profesorowie tej uczelni, a do ich najważniejszych obowiązków należało wygłaszanie kazań w języku polskim[2].
Przypisy
- ↑ Skarby Wawelu na Wielki Post, cz. I: Czarny Krucyfiks Królowej Jadwigi [online], www.kuria.pijarzy.pl [dostęp 2020-06-08] .
- ↑ a b Katedra [online], www.wirtualnakatedra.pl [dostęp 2020-06-08] .
Historia | chronologia | - XI i XII wiek
- XIII i XIV wiek
- XV i XVI wiek
- XVII i XVIII wiek
- XIX i XX wiek
|
---|
monografie | - Katedra Chrobrowska
- Katedra Hermanowska
- Katedra Władysławowska
|
---|
|
---|
Architektura zewnętrzna | |
---|
Architektura wewnętrzna | ołtarze | - główny
- św. Stanisława BM
- Pana Jezusa Ukrzyżowanego
- św. Wacława
- św. Józefa
- św. Jacka
- św. Marcina
- św. Bartłomieja
- śś. Wita, Fabiana i Sebastiana
- św. Doroty
- św. Krzysztofa
- św. Antoniego
- św. Jadwigi Śląskiej
- Rozesłańców
- św. Andrzeja
- św. Władysława
- św. Wojciecha
- św. Jana Apostoła
- Nawiedzenia św. Elżbiety
- św. Anny Samotrzeć
- św. Wincentego
- św. Agnieszki
- św. Małgorzaty
- św. Aleksego
- Marii Egipcjanki
- Zwiastowania NMP
- Podwyższenia Krzyża
|
---|
nagrobki | |
---|
kaplice | |
---|
krypty | |
---|
inne | |
---|
|
---|
Przedmioty związane z kultem | |
---|
Liturgia | duchowieństwo | |
---|
obsługa | - kapela wokalno-instrumentalna
|
---|
|
---|