Emmanuelle Charpentier

Emmanuelle Marie Charpentier

Państwo działania

Francja

Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1968
Juvisy-sur-Orge, Francja

profesor

Specjalność: biochemia, genetyka, mikrobiologia

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie chemii
Nagroda Wolfa
Nagroda Japońska

Multimedia w Wikimedia Commons

Emmanuelle Marie Charpentier (ur. 11 grudnia 1968 w Juvisy-sur-Orge we Francji) – francuska mikrobiolog, genetyk i biochemik^[1]. Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za 2020 rok^[2].

Życiorys

W 2011 nawiązała współpracę z Jennifer Doudną, którą poinformowała o odkrytym przez Philippe'a Horvatha i Rodolphe'a Barrangou mechanizmie CRISPR. Opierając się na tym zjawisku, Doudna i Charpentier opracowały metodę CRISPR/Cas, pozwalającą na dokonywanie precyzyjnych zmian w genach. Rezultaty ich badań ukazały się w 2012 roku na łamach czasopisma Science.^[3]

Od 2015 jest dyrektorem Max-Planck-Institut für Infektionsbiologie w Berlinie^[4].

Wspólnie z Jennifer Doudną i Feng Zhangiem była w 2016 laureatką Tang Prize^[5]. W 2016 wymieniana była również wśród faworytów do Nagrody Nobla w dziedzinie chemii^[6]. Nagrodę Nobla otrzymała w 2020 roku, wspólnie z Jennifer Doudną^[7].

Przypisy

↑ Prof. Emmanuelle Charpentier, Ph.D.. mpg.de. [dostęp 2016-10-05]. (niem.).
↑ Nagroda Nobla z chemii przyznana. "Mam marzenie, że to będzie pozytywny przekaz dla młodych dziewcząt" [online], TVN24 [dostęp 2020-10-09] .
↑ Siddhartha Mukherjee: Gen. Ukryta historia. Wołowiec: Czarne, 2017, s. 507-510. ISBN 978-83-8049-493-0.
↑ Emmanuelle Charpentier wird Direktorin am Max-Planck-Institut für Infektionsbiologie in Berlin. mpg.de. [dostęp 2016-10-05]. (niem.).
↑ Laureates. tang-prize.org. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
↑ Nagroda Nobla 2016. Kto w tym roku otrzyma nagrodę? Są już pewne typy. polskieradio.pl. [dostęp 2016-10-05]. (pol.).
↑ The Nobel Prize in Chemistry 2020 [online], Nobel Media AB [dostęp 2020-10-07] (ang.).

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii

XX wiek	1901: van ’t Hoff 1902: Fischer 1903: Arrhenius 1904: Ramsay 1905: Baeyer 1906: Moissan 1907: Buchner 1908: Rutherford 1909: Ostwald 1910: Wallach 1911: Skłodowska-Curie 1912: Grignard, Sabatier 1913: Werner 1914: Richards 1915: Willstätter 1918: Haber 1920: Nernst 1921: Soddy 1922: Aston 1923: Pregl 1925: Zsigmondy 1926: Svedberg 1927: Wieland 1928: Windaus 1929: Harden, von Euler-Chelpin 1930: Fischer 1931: Bosch, Bergius 1932: Langmuir 1934: Urey 1935: F. Joliot-Curie, I. Joliot-Curie 1936: Debye 1937: Haworth, Karrer 1938: Kuhn 1939: Butenandt, Ružička 1943: de Hevesy 1944: Hahn 1945: Virtanen 1946: Sumner, Northrop, Stanley 1947: Robinson 1948: Tiselius 1949: Giauque 1950: Diels, Alder 1951: McMillan, Seaborg 1952: Martin, Synge 1953: Staudinger 1954: Pauling 1955: du Vigneaud 1956: Hinshelwood, Siemionow 1957: Todd 1958: Sanger 1959: Heyrovský 1960: Libby 1961: Calvin 1962: Perutz, Kendrew 1963: Ziegler, Natta 1964: Hodgkin 1965: Woodward 1966: Mulliken 1967: Eigen, Norrish, Porter 1968: Onsager 1969: Barton, Hassel 1970: Leloir 1971: Herzberg 1972: Anfinsen, Moore, Stein 1973: Fischer, Wilkinson 1974: Flory 1975: Cornforth, Prelog 1976: Lipscomb 1977: Prigogine 1978: Mitchell 1979: Brown, Wittig 1980: Berg, Gilbert, Sanger 1981: Fukui, Hoffmann 1982: Klug 1983: Taube 1984: Merrifield 1985: Hauptman, Karle 1986: Herschbach, Lee, Polanyi 1987: Cram, Lehn, Pedersen 1988: Deisenhofer, Huber, Michel 1989: Altman, Cech 1990: Corey 1991: Ernst 1992: Marcus 1993: Mullis, Smith 1994: Olah 1995: Crutzen, Molina, Rowland 1996: Curl Jr., Kroto, Smalley 1997: Boyer, Walker, Skou 1998: Kohn, Pople 1999: Zewail 2000: Heeger, MacDiarmid, Shirakawa
XXI wiek	2001: Knowles, Noyori, Sharpless 2002: Wüthrich, Fenn, Tanaka 2003: Agre, MacKinnon 2004: Ciechanower, Herszko, Rose 2005: Chauvin, Grubbs, Schrock 2006: Kornberg 2007: Ertl 2008: Shimomura, Chalfie, Tsien 2009: Ramakrishnan, Steitz, Jonath 2010: Heck, Negishi, Suzuki 2011: Szechtman 2012: Kobilka, Lefkowitz 2013: Karplus, Levitt, Warshel 2014: Betzig, Hell, Moerner 2015: Lindahl, Modrich, Sancar 2016: Feringa, Sauvage, Stoddart 2017: Dubochet, Frank, Henderson 2018: Arnold, Smith, Winter 2019: Goodenough, Whittingham, Yoshino 2020: Charpentier, Doudna 2021: List, MacMillan 2022: Bertozzi, Meldal, Sharpless 2023: Bawendi, Brus, Jekimow

XX wiek

1901: van ’t Hoff
1902: Fischer
1903: Arrhenius
1904: Ramsay
1905: Baeyer
1906: Moissan
1907: Buchner
1908: Rutherford
1909: Ostwald
1910: Wallach
1911: Skłodowska-Curie
1912: Grignard, Sabatier
1913: Werner
1914: Richards
1915: Willstätter
1918: Haber
1920: Nernst
1921: Soddy
1922: Aston
1923: Pregl
1925: Zsigmondy
1926: Svedberg
1927: Wieland
1928: Windaus
1929: Harden, von Euler-Chelpin
1930: Fischer
1931: Bosch, Bergius
1932: Langmuir
1934: Urey
1935: F. Joliot-Curie, I. Joliot-Curie
1936: Debye
1937: Haworth, Karrer
1938: Kuhn
1939: Butenandt, Ružička
1943: de Hevesy
1944: Hahn
1945: Virtanen
1946: Sumner, Northrop, Stanley
1947: Robinson
1948: Tiselius
1949: Giauque
1950: Diels, Alder
1951: McMillan, Seaborg
1952: Martin, Synge
1953: Staudinger
1954: Pauling
1955: du Vigneaud
1956: Hinshelwood, Siemionow
1957: Todd
1958: Sanger
1959: Heyrovský
1960: Libby
1961: Calvin
1962: Perutz, Kendrew
1963: Ziegler, Natta
1964: Hodgkin
1965: Woodward
1966: Mulliken
1967: Eigen, Norrish, Porter
1968: Onsager
1969: Barton, Hassel
1970: Leloir
1971: Herzberg
1972: Anfinsen, Moore, Stein
1973: Fischer, Wilkinson
1974: Flory
1975: Cornforth, Prelog
1976: Lipscomb
1977: Prigogine
1978: Mitchell
1979: Brown, Wittig
1980: Berg, Gilbert, Sanger
1981: Fukui, Hoffmann
1982: Klug
1983: Taube
1984: Merrifield
1985: Hauptman, Karle
1986: Herschbach, Lee, Polanyi
1987: Cram, Lehn, Pedersen
1988: Deisenhofer, Huber, Michel
1989: Altman, Cech
1990: Corey
1991: Ernst
1992: Marcus
1993: Mullis, Smith
1994: Olah
1995: Crutzen, Molina, Rowland
1996: Curl Jr., Kroto, Smalley
1997: Boyer, Walker, Skou
1998: Kohn, Pople
1999: Zewail
2000: Heeger, MacDiarmid, Shirakawa

XXI wiek

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie medycyny

XX wiek	1978: George D. Snell, Jean Dausset, Jon J. van Rood 1979: Roger Wolcott Sperry, Arvid Carlsson, Oleh Hornykiewicz 1980: César Milstein, Leo Sachs, sir James L. Gowans 1981: Barbara McClintock, Stanley N. Cohen 1982: Jean-Pierre Changeux, Solomon H. Snyder, sir James W. Black 1983/1984: nie przyznano 1984/1985: Donald F. Steiner 1986: Osamu Hayaishi 1987: Puedro Cuatrecasas, Meir Wilchek 1988: Henri-Gery Hers, Elizabeth F. Neufeld 1989: John Gurdon, Edward B. Lewis 1990: Maclyn McCarty 1991: Seymour Benzer 1992: M. Judah Folkman 1993: nie przyznano 1994/1995: Michael J. Berridge, Yasutomi Nishizuka 1995/1996: Stanley Prusiner 1997: Mary Frances Lyon 1998: Michael Sela, Ruth Arnon 1999: Eric Kandel 2000: nie przyznano
XXI wiek	2001: Awram Herszko, Alexander Varshavsky 2002/2003: Ralph L. Brinster, Mario Capecchi, Oliver Smithies 2004: Robert A. Weinberg, Roger Tsien 2005: Alexander Levitzki, Anthony Rex Hunter, Anthony J. Pawson 2006/2007: nie przyznano 2008: Howard Cedar, Aharon Razin 2009: nie przyznano 2010: Axel Ullrich 2011: Shin’ya Yamanaka, Rudolf Jaenisch 2012: Ronald M. Evans 2013: nie przyznano 2014: Nahum Sonenberg, Gary Ruvkun, Victor Ambros 2015: John Kappler, Philippa Marrack, Jeffrey V. Ravetch 2016: Lewis C. Cantley, C. Ronald Kahn 2017: James P. Allison 2018: nie przyznano 2019: Jeffrey M. Friedman 2020: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna 2021: Joan Steitz, Lynne Elizabeth Maquat, Adrian Krainer

XX wiek

1978: George D. Snell, Jean Dausset, Jon J. van Rood
1979: Roger Wolcott Sperry, Arvid Carlsson, Oleh Hornykiewicz
1980: César Milstein, Leo Sachs, sir James L. Gowans
1981: Barbara McClintock, Stanley N. Cohen
1982: Jean-Pierre Changeux, Solomon H. Snyder, sir James W. Black
1983/1984: nie przyznano
1984/1985: Donald F. Steiner
1986: Osamu Hayaishi
1987: Puedro Cuatrecasas, Meir Wilchek
1988: Henri-Gery Hers, Elizabeth F. Neufeld
1989: John Gurdon, Edward B. Lewis
1990: Maclyn McCarty
1991: Seymour Benzer
1992: M. Judah Folkman
1993: nie przyznano
1994/1995: Michael J. Berridge, Yasutomi Nishizuka
1995/1996: Stanley Prusiner
1997: Mary Frances Lyon
1998: Michael Sela, Ruth Arnon
1999: Eric Kandel
2000: nie przyznano

XXI wiek

2001: Awram Herszko, Alexander Varshavsky
2002/2003: Ralph L. Brinster, Mario Capecchi, Oliver Smithies
2004: Robert A. Weinberg, Roger Tsien
2005: Alexander Levitzki, Anthony Rex Hunter, Anthony J. Pawson
2006/2007: nie przyznano
2008: Howard Cedar, Aharon Razin
2009: nie przyznano
2010: Axel Ullrich
2011: Shin’ya Yamanaka, Rudolf Jaenisch
2012: Ronald M. Evans
2013: nie przyznano
2014: Nahum Sonenberg, Gary Ruvkun, Victor Ambros
2015: John Kappler, Philippa Marrack, Jeffrey V. Ravetch
2016: Lewis C. Cantley, C. Ronald Kahn
2017: James P. Allison
2018: nie przyznano
2019: Jeffrey M. Friedman
2020: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna
2021: Joan Steitz, Lynne Elizabeth Maquat, Adrian Krainer

Laureaci Nagrody Japońskiej

XX wiek	1985: John R. Pierce i Ephraim Katchalski 1986: David Turnbull i Willem J. Kolff 1987: Henry M. Beachell, Gurdev S. Khush i Theodore H. Maiman 1988: Georges Vendryes, Donald A. Henderson, Isao Arita, Frank Fenner, Luc Montagnier i Robert C. Gallo 1989: Frank Sherwood Rowland i Elias James Corey 1990: Marvin Minsky, William Jason Morgan, Dan Peter Mckenzie i Xavier Le Pichon 1991: Jacques - Louis Lions i John Julian Wild 1992: Gerhard Ertl i Ernest John Christopher Polge 1993: Frank Press i Kary B. Mullis 1994: William Hayward Pickering i Arvid Carlsson 1995: Nick Holonyak Jr. i Edward F. Knipling 1996: Charles K. Kao i Masao Ito 1997: Takashi Sugimura, Bruce N. Ames, Joseph F. Engelberger i Hiroyuki Yoshikawa 1998: Leo Esaki, Jozef S. Schell i Marc C. E. Van Montagu 1999: W. Wesley Peterson, Jack L. Strominger i Don C. Wiley 2000: Ian L. McHarg i Kimishige Ishizaka
XXI wiek	2001: John B. Goodenough i Timothy R. Parsons 2002: Tim Berners-Lee, Anne McLaren i Andrzej K. Tarkowski 2003: Benoît Mandelbrot, James A. Yorke i Seiji Ogawa 2004: Ken’ichi Honda, Akira Fujishima, Keith J. Sainsbury i John H. Lawton 2005: Makoto Nagao, Masatoshi Takeichi i Erkki Ruoslahti 2006: John Houghton i Akira Endō 2007: Peter Shaw Ashton, Albert Fert i Peter Grünberg 2008: Victor McKusick, Bob Kahn i Vinton Gray Cerf 2009: Dennis L. Meadows i David E. Kuhl 2010: Shun’ichi Iwasaki i Peter Vitousek 2011: Kenneth Thompson, Dennis Ritchie, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano 2012: Janet Rowley, Brian Druker, Nicholas Lydon i Masato Sagawa 2013: C. Grant Willson, Jean M. J. Fréchet i John Frederick Grassle 2014: Yasuharu Suematsu i C. David Allis 2015: Yutaka Takahasi, Theodore Friedmann i Alain Fischer 2016: Hideo Hosono i Steven D. Tanksley 2017: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna i Adi Szamir 2018: Akira Yoshino, Max D. Cooper, Jacques Miller 2019: Yoshio Okamoto, Rattan Lal 2020: Svante Pääbo, Robert G. Gallager 2021: Martin A. Green, Bert Vogelstein, Robert A. Weinberg 2022: Katalin Karikó, Drew Weissman, Christopher Field 2023: Masataka Nakazawa, Kazuo Hagimoto, Gero Miesenböck, Karl Deisseroth

XX wiek

1985: John R. Pierce i Ephraim Katchalski
1986: David Turnbull i Willem J. Kolff
1987: Henry M. Beachell, Gurdev S. Khush i Theodore H. Maiman
1988: Georges Vendryes, Donald A. Henderson, Isao Arita, Frank Fenner, Luc Montagnier i Robert C. Gallo
1989: Frank Sherwood Rowland i Elias James Corey
1990: Marvin Minsky, William Jason Morgan, Dan Peter Mckenzie i Xavier Le Pichon
1991: Jacques - Louis Lions i John Julian Wild
1992: Gerhard Ertl i Ernest John Christopher Polge
1993: Frank Press i Kary B. Mullis
1994: William Hayward Pickering i Arvid Carlsson
1995: Nick Holonyak Jr. i Edward F. Knipling
1996: Charles K. Kao i Masao Ito
1997: Takashi Sugimura, Bruce N. Ames, Joseph F. Engelberger i Hiroyuki Yoshikawa
1998: Leo Esaki, Jozef S. Schell i Marc C. E. Van Montagu
1999: W. Wesley Peterson, Jack L. Strominger i Don C. Wiley
2000: Ian L. McHarg i Kimishige Ishizaka