Schronisko pod Jaworowym
 | Nie mylić z: Chata Javorový – pobliskie schronisko z 1895 roku wybudowane przez Beskidenverein. |
 | |
| Pasmo | |
|---|---|
| Wysokość | ok. 890 m n.p.m. |
| Data otwarcia | 1930 |
| Data zamknięcia | 1945 |
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°37′42,744″N 18°38′02,220″E/49,628540 18,633950 | |
Schronisko pod Jaworowym – schronisko turystyczne istniejące w latach 30. i 40. XX wieku pod szczytem Małego Jaworowego w Beskidzie Morawsko-Śląskim na wysokości ok. 880[1]–900 m n.p.m.[2]
Historia
Po 1918 roku Niemiec Otto Schwarz pod bocznym wierzchołkiem Jaworowego (znanym jako Mały Jaworowy) wybudował swój prywatny pensjonat[2]. Znajdował się on w odległości ok. 10 minut drogi od dużego schroniska Beskidenvereinu (BV)[3], w okolicy późniejszej górnej stacji kolejki linowej[4]. W 1930 budynek został przebudowany przez Waltera Schrödera, najemcę schroniska BV. Po kilku latach sprzedał on pensjonat trzynieckiemu oddziałowi frydeckiej kasy oszczędności, który to oddział z kolei wydzierżawił, a w 1935 roku sprzedał go Klubowi Czechosłowackich Turystów – Oddziałowi w Trzyńcu[2][3][4][5]. Z uwagi na dotychczasowe wieloletnie związki Jaworowego z turystyką niemiecką uroczystość otwarcia schroniska KČST miała charakter czeskiej manifestacji narodowej, w której uczestniczyło 3000 ludzi[2][4][6].
Obiekt był wówczas zelektryfikowany, wyposażony w bieżącą wodę i centralne ogrzewanie. Dysponował dwiema jadalniami i 21 pokojami z więcej niż 35 miejscami noclegowymi na łóżkach[3][6] (w 1936 było to już 45 łóżek w 20 pokojach i sala wspólna dla 25 osób)[5][7]. Jego gospodarzem został niejaki Zahor, Słowak pracujący wcześniej w schronisku Štefánika pod Dziumbierem[3].
Pod koniec 1938 roku, po zajęciu Zaolzia przez Polskę, ogołocony z wyposażenia budynek[8] przekazano Komunalnej Kasie Oszczędności w Cieszynie, która planowała urządzić w nim wzorowany na obiektach Ligi Popierania Turystyki hotel turystyczny. W 1939 roku budynek wydzierżawiono Towarzystwu Gimnastycznemu Sokół[5]. Jeszcze w maju 1939 w budynku trwały prace związane z kompletowaniem wyposażenia[8]. Przed wybuchem II wojny światowej schronisko dysponowało kilkudziesięcioma miejscami noclegowymi – podawane są liczby 47 łóżek w 22 pokojach (maj 1939)[8] oraz 80 łóżek (czerwiec – lipiec 1939)[9].
Obiekt spłonął w maju 1945 roku wskutek działań wojennych[2][5].
Szlaki turystyczne
Stan z lat 1934–1939
z Trzycieża przez Rzekę – ↑ 3 h,
- z Trzyńca przez Guty – ↑ 3 h,
- dalej w kierunku Jaworowego i Ropicy,
z Trzyńca przez Oldrzychowice – ↑ 3–3,5 h[3][9][10]
Przypisy
- ↑ Górna stacja kolei linowej na Jaworowy w OpenStreetMap
- ↑ a b c d e Historie KČT Třinec [online], Klub českých turistů Odbor Třinec [dostęp 2024-05-02] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-02] (cz.).
- ↑ a b c d e Nová chata KČST. na Javorovém, „Bezkydy-Jeseníky” (2/IX), Klub Czechosłowackich Turystów oddział w Morawskiej Ostrawie, 1935, s. 44–45 (cz.).
- ↑ a b c Turistika na Javorovém slaví 120 let, „Horizont” (43/XXIII), 20 września 2015, s. 7 [zarchiwizowane z adresu 2024-05-13] (cz.).
- ↑ a b c d RyszardR. Bogdziewicz RyszardR., Schroniska karpackie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874–1945, wyd. I, Lublin: Drukarnia i Wydawnictwo Akademickie WSSP im. Wincentego Pola, 2012, s. 139, ISBN 978-83-60594-24-7, OCLC 956614813 (pol.).
- ↑ a b Otevřeni třinecké chaty na Javorovém, „Bezkydy-Jeseníky” (5/IX), Klub Czechosłowackich Turystów oddział w Morawskiej Ostrawie, 1935, s. 159 (cz.).
- ↑ Chaty KČST., „Bezkydy-Jeseníky” (1/X), Klub Czechosłowackich Turystów oddział w Morawskiej Ostrawie, 1936, s. 12 (cz.).
- ↑ a b c MieczysławM. Orłowicz MieczysławM., Wrażenia z Beskidów Jabłonkowskich (2), KazimierzK. Saysse-Tobiczyk, AdamA. Zieliński (red.), „Jedziemy” (20), Wydawnictwo Ligi Popierania Turystyki, 4 czerwca 1939, s. 7 (pol.).
- ↑ a b JulianJ. Żukowski JulianJ., Polskie schroniska turystyczne w zachodniej części Beskidów śląskich, KazimierzK. Pawlewski (red.), „Wiadomości Ziem Górskich” (7), Związek Ziem Górskich, 1 lipca 1939, s. 18–19 (pol.).
- ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Cieszyn (pas 50, słup 27), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1934–1938 (pol.).
- p
- d
- e
Schroniska i inne obiekty turystyczne w Beskidach
Obiekty istniejące
| Beskid Morawsko-Śląski |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Beskid Śląski |
| ||||
| Beskid Mały | |||||
| Beskid Żywiecki |
| ||||
| Beskid Makowski | |||||
| Beskid Wyspowy | |||||
| Gorce | |||||
| Beskid Sądecki | |||||
| Beskid Niski | |||||
| Bieszczady |
Obiekty nieistniejące
| Beskid Morawsko-Śląski |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Beskid Śląski |
| ||||
| Beskid Mały | |||||
| Beskid Żywiecki | |||||
| Kotlina Rabczańska | |||||
| Gorce | |||||
| Beskid Sądecki | |||||
| Beskid Niski |
| ||||
| Bieszczady | |||||
| Góry Sanocko-Turczańskie |
- ↑ słowacka część Beskidu Żywieckiego – Oravské Beskydy
