Bahagian pentadbiran di China
Oleh sebab populasi dan keluasan yang amat besar, pentadbiran China sentiasa terbahagi kepada pelbagai peringkat sejak zaman silam. Perlembagaan Republik Rakyat China memperuntukkan tiga peringkat kerajaan secara de jure. namun begitu, kini terdapat lima peringkat kerajaan tempatan secara amali (de facto): wilayah (provinsi), prefektur, daerah, bandar, dan kampung. Republik China di Taiwan menggunakan sistem yang berbeza.
Wilayah-wilayah ini memainkan peranan penting dalam budaya China. Seseorang warga negara ini mudah dikenal pasti dari segi wilayah asalnya, dan setiap wilayah mempunyai suatu stereotaip yang sepadan dengan penduduknya. Kebanyakan wilayah-wilayah China mempunyai sempadan yang digariskan pada penghujung Dinasti Ming. Semenjak itu, perubahan besar yang pernah berlaku termasuk menyusunan semula wilayah-wilayah Timur Laut selepas pengambilalihan tanah besar China oleh pihak Komunis pada tahun 1949 dan penubuhan kawasan swatabir(autonomi) berasaskan teori kewarganegaraan Soviet.
Peringkat pentadbiran
Peringkat wilayah
Provinsi
Provinsi[1] (Bahasa Cina: 省code: zh is deprecated ; pinyin: shěng, bahasa Inggeris: province) merupakan jenis pembahagian peringkat pertama yang paling banyak ada.
| Nama | Bahasa Cina | Pinyin | Ejaan peta pos | Singkatan | Ibu wilayah | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Trad. | Ring. | |||||
| Anhui | 安徽code: zh is deprecated | 安徽code: zh is deprecated | Ānhuī | Anhwei | 皖code: zh is deprecated wǎn | Hefei |
| Fujian | 福建code: zh is deprecated | 福建code: zh is deprecated | Fújiàn | Fukien | 闽code: zh is deprecated mǐn | Fuzhou |
| Gansu | 甘肅code: zh is deprecated | 甘肃code: zh is deprecated | Gānsù | Kansu | 甘code: zh is deprecated gān/陇code: zh is deprecated lǒng | Lanzhou |
| Guangdong | 廣東code: zh is deprecated | 广东code: zh is deprecated | Guǎngdōng | Kwangtung | 粤code: zh is deprecated yuè | Guangzhou |
| Guizhou | 貴州code: zh is deprecated | 贵州code: zh is deprecated | Gùizhōu | Kweichow | 黔code: zh is deprecated qián/贵code: zh is deprecated gùi | Guiyang |
| Hainan | 海南code: zh is deprecated | 海南code: zh is deprecated | Hǎinán | Hainan | 琼code: zh is deprecated qióng | Haikou |
| Hebei | 河北code: zh is deprecated | 河北code: zh is deprecated | Héběi | Hopeh | 冀code: zh is deprecated jì | Shijiazhuang |
| Heilongjiang | 黑龍江code: zh is deprecated | 黑龙江code: zh is deprecated | Hēilóngjiāng | Heilungkiang | 黑code: zh is deprecated hēi | Harbin |
| Henan | 河南code: zh is deprecated | 河南code: zh is deprecated | Hénán | Honan | 豫code: zh is deprecated yù | Zhengzhou |
| Hubei | 湖北code: zh is deprecated | 湖北code: zh is deprecated | Húběi | Hupeh | 鄂code: zh is deprecated è | Wuhan |
| Hunan | 湖南code: zh is deprecated | 湖南code: zh is deprecated | Húnán | Hunan | 湘code: zh is deprecated xiāng | Changsha |
| Jiangsu | 江蘇code: zh is deprecated | 江苏code: zh is deprecated | Jiāngsū | Kiangsu | 苏code: zh is deprecated sū | Nanjing |
| Jiangxi | 江西code: zh is deprecated | 江西code: zh is deprecated | Jiāngxī | Kiangsi | 赣code: zh is deprecated gàn | Nanchang |
| Jilin | 吉林code: zh is deprecated | 吉林code: zh is deprecated | Jílín | Kirin | 吉code: zh is deprecated jí | Changchun |
| Liaoning | 遼寧code: zh is deprecated | 辽宁code: zh is deprecated | Liáoníng | Fengtien | 辽code: zh is deprecated liáo | Shenyang |
| Qinghai | 青海code: zh is deprecated | 青海code: zh is deprecated | Qīnghǎi | Tsinghai | 青code: zh is deprecated qīng | Xining |
| Shaanxi | 陝西code: zh is deprecated | 陕西code: zh is deprecated | Shǎnxī | Shensi | 陕code: zh is deprecated shǎn/秦code: zh is deprecated qín | Xi'an |
| Shanxi | 山西code: zh is deprecated | 山西code: zh is deprecated | Shānxī | Shansi | 晋code: zh is deprecated jìn | Taiyuan |
| Shandong | 山東code: zh is deprecated | 山东code: zh is deprecated | Shāndōng | Shantung | 鲁code: zh is deprecated lǔ | Jinan |
| Sichuan | 四川code: zh is deprecated | 四川code: zh is deprecated | Sìchuān | Szechuan | 川code: zh is deprecated chuān/蜀code: zh is deprecated shǔ | Chengdu |
| Yunnan | 雲南code: zh is deprecated | 云南code: zh is deprecated | Yúnnán | Yunnan | 滇code: zh is deprecated diān/云code: zh is deprecated yún | Kunming |
| Zhejiang | 浙江code: zh is deprecated | 浙江code: zh is deprecated | Zhèjiāng | Chekiang | 浙code: zh is deprecated zhè | Hangzhou |
Kawasan dipertikai
| Nama | Bahasa Cina (T) | Bahasa Cina (S) | Pinyin | Singkatan | Ibu wilayah |
|---|---|---|---|---|---|
| Taiwan | 臺灣code: zh is deprecated atau 台灣code: zh is deprecated | 台湾code: zh is deprecated | Táiwān | 台code: zh is deprecated tái | Kampung Jhongsing |
Nota: Taipei, ibu negara Republik China, juga pernah dijadikan ibu wilayah Taiwan sehingga tahun 1956. Sejak pemindahan kerajaan wilayah dari Taipei ke Kampung Jhongsing dilakukan selepas tahun 1949 oleh kerajaan yang tidak diiktiraf Republik Rakyat China, pihak Republik Rakyat masih mewartakan Taipei sebagai ibu wilayah rasmi dalam peta rasminya.
Sejak penubuhannya pada tahun 1949, Republik Rakyat China sentiasa menganggap Taiwan sebagai wilayahnya yang ke-23. Bagaimanapun, Republik China kini metadbir wilayah ini yang terdiri daripada Pulau Taiwan dan kepulauan Pescadores. Republik China juga mentadbir sebuah daerah di wilayah Fuchien (atau Fukien): Kinmen; dan sebahagian daripada daerah Lienchiang.
Wilayah Swatabir(autonomi)
Wilayah autonomi (Cina Tradisional: 自治區code: zh is deprecated , Cina Ringkas: 自治区code: zh is deprecated , pinyin: zìzhìqū, bahasa Inggeris: autonomous regioncode: en is deprecated ) ialah divisi peringkat pertama yang dinamai dengan etnik minoriti dan diberi lebih hak di bawah perlembagaan. Contohnya, setiap wilayah ini mempunyai seorang pengerusi (sementara wilayah biasa ditadbir gabenor) yang mesti tergolong dalam kelompok etnik seperti yang dinamai oleh kawasan autonomi itu (orang Tibet, orang Uyghur, dsb.)
Wiayah autonomi ditubuhkan selepas pengambilalihan kuasa oleh kerajaan Komunis, berdasarkan dasar kewarganegaraan Soviet. Terdapat lima kawasan seumpama ini.
| Nama | Bahasa Cina (T) | Bahasa Cina (S) | pinyin | Suku minoriti yang dinamai | Nama tempatan | Singkatan | Pusat pentadbiran |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wilayah Autonomi Zhuang Guangxi | 廣西壯族自治區code: zh is deprecated | 广西壮族自治区code: zh is deprecated | Guǎngxī Zhuàngzú Zìzhìqū | Zhuang | bahasa Zhuang - Gvangjsih Bouxcuengh Swcigih | 桂code: zh is deprecated Guì | Nanning |
| Wilayah Autonomi Mongolia Dalam | 內蒙古自治區code: zh is deprecated | 内蒙古自治区code: zh is deprecated | Nèiměnggǔ Zìzhìqū | Mongol | bahasa Mongolia - ᠥᠪᠦᠷ ᠮᠣᠨᠺᠤᠯᠤᠨ ᠥᠪᠡᠷᠲᠡᠺᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠬᠤ ᠣᠷᠤᠨ / Öbür Mongghul-un Öbertegen Jasaqu Orun | 内蒙古code: zh is deprecated Nèiměnggǔ | Hohhot |
| Wilayah Autonomi Hui Ningxia | 寧夏回族自治區code: zh is deprecated | 宁夏回族自治区code: zh is deprecated | Níngxià Húizú Zìzhìqū | Hui | (Orang Hui berbahasa Cina) | 宁code: zh is deprecated níng | Yinchuan |
| Wilayah Autonomi Uyghur Xinjiang | 新疆維吾爾自治區code: zh is deprecated | 新疆维吾尔自治区code: zh is deprecated | Xīnjiāng Wéiwúěr Zìzhìqū | Uyghur | bahasa Uyghur - شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى / Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni | 新code: zh is deprecated xīn | Ürümqi |
| Wilayah Autonomi Tibet | 西藏自治區code: zh is deprecated | 西藏自治区code: zh is deprecated | Xīzàng Zìzhìqū | Tibet | bahasa Tibet - བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས / Bod.raṅ.skyoṅ.ljoṅs | 藏code: zh is deprecated zàng | Lhasa |
Kawasan perbandaran / Wilayah tadbir pusat
Kawasan perbandaran (Cina Tradisional: 直轄市code: zh is deprecated , Cina Ringkas: 直辖市code: zh is deprecated , pinyin: zhíxiáshì, bahasa Inggeris: municipality) merupakan bandaraya-bandaraya besar yang sama peringkat pentadbirannya dengan wilayah. Kawasan perbandaran mengawal bahagian peringkat daerah secara terus, tanpa dirintang peringkat prefektur. Secara amali, kawasan metropolitan sebenar sesebuah kawasan sedemikian cuma merangkumi sebahagian kecil kawasannya; yang selebihnya terdiri daripada pekan dan tanah pertanian. Chongqing paling tepat dihuraikan sebegini — populasi luar bandarnya jauh melebihi populasi bandarnya.
Terdapat 4 kawasan perbandaran di Republik Rakyat China.
| Nama | Bahasa Cina (T) | Bahasa Cina (S) | pinyin | Singkatan |
|---|---|---|---|---|
| Beijing | 北京code: zh is deprecated | 北京code: zh is deprecated | Běijīng | 京code: zh is deprecated jīng |
| Chongqing | 重慶code: zh is deprecated | 重庆code: zh is deprecated | Chóngqìng | 渝code: zh is deprecated yú |
| Shanghai | 上海code: zh is deprecated | 上海code: zh is deprecated | Shànghǎi | 沪code: zh is deprecated hù |
| Tianjin | 天津code: zh is deprecated | 天津code: zh is deprecated | Tiānjīn | 津code: zh is deprecated jīn |
Kawasan Pentadbiran Khas
Kawasan pentadbiran khas (Cina Tradisional: 特別行政區code: zh is deprecated , Cina Ringkas: 特别行政区code: zh is deprecated , pinyin: tèbiéxíngzhèngqū, bahasa Inggeris: Special Administrative Region) (SAR) merupakan kawasan pentadbiran tempatan yang menikmati takat autonomi yang tinggi di bawah peruntukan Satu negara, dua sistem, dan bernaung di bawah Kerajaan Rakyat Pusat, seperti yang diperuntukkan dalam artikel 12 undang-undang asas kedua-dua kawasan ini.
| Nama | Bahasa Cina (T) | Bahasa Cina (S) | Pinyin | Singkatan |
|---|---|---|---|---|
| Hong Kong | 香港code: zh is deprecated | 香港code: zh is deprecated | Xiānggǎng | 港code: zh is deprecated gǎng |
| Macau | 澳門code: zh is deprecated | 澳门code: zh is deprecated | Àomén | 澳code: zh is deprecated ào |
Peringkat prefektur
Peringkat peringkat prefektur (地级code: zh is deprecated dìjí) merupakan peringkat kedua struktur pentadbiran. Seperti pada Januari 2020, struktur ini terdiri daripada 333 bahagian yang terdiri daripada:
- bandaraya peringkat prefektur (293)
- prefektur (7)
- prefektur berautonomi (30)
- Liga (3) -- Mongolia Dalam sahaja
Peringkat daerah
Seperti pada Januari 2019, terdapat 2851 bahagian peringkat daerah (县级code: zh is deprecated xiànjí), termasuk 970 daerah (dalam pusat bandar), 375 bandaraya (berperingkat daerah atau bandar satelit), 1335 kaunti (daerah dalam luar bandar), 117 kaunti berautonomi, 49 banner, 3 banner berautonomi, 1 daerah khas dan 1 daerah perhutanan di tanah besar China (Republik China mentadbir 23 bahagian peringkat daerah, termasuk 18 kaunti dan 5 bandaraya berperingkat daerah).
Peringkat mukim
Seperti pada Januari 2019, terdapat 39945 bahagian peringkat bandar (乡级code: zh is deprecated xiāngjí), termasuk 21297 bandar, 9116 mukim, 984 mukim etnik, 152 sumu, 1 sumu etnik, 8393 subdaerah (pekan ) dan 1 daerah (dalam pusat bandar).
Peringkat kampung
Peringkat kampung (村级code: zh is deprecated cūnjí) berperanan sebagai bahagian pertubuhan (banci, sistem pos) dan tidak banyak kepentingannya dalam kuasa perwakilan politik. Bahagian tempatan asas seperti perjiranan dan komuniti mempunyai sempadan dan ketua tertentu.
Rujukan
- ^ Berdasarkan gaya istilah digunakan saluran bahasa Melayu China Radio International sebagai media antarabangsa rasmi pemerintah Beijing.
Pautan luar
- Peta-peta yang menunjukkan pembahagian pentadbiran China secara terperinci sehingga peringkat daerah: [1] [2]
- Schematic Representation of the Provinces of China
- Literal Meaning and Brief History of the Provinces
- Statistik
- Huraian peringkat-peringkat pentadbiran (dalam bahasa Cina tradisional)
- An all-in-one-page version Diarkibkan 2006-10-23 di Wayback Machine
- Political divisions down to town-level (dalam bahasa Cina ringkas)
- Peta wilayah, prefektur dan daerah Diarkibkan 2007-02-09 di Wayback Machine (Cina)
