Kasteel Veldenstein

Kasteel Veldenstein Kasteel Jaarsveld

Het kasteel in de 17e eeuw
Locatie	Jaarsveld
Gebouwd in	1327/1384
Gesloopt in	1673
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	45755

Het noordwestelijke eiland, nu onderdeel van het park van Huis te Jaarsveld

Kasteel Veldenstein of Kasteel Jaarsveld was een kasteel te Jaarsveld, gemeente Lopik gelegen in de Nederlandse provincie Utrecht.

Het kasteel lag op de noordelijke oeverwal van de Lek ten noordoosten van het dorp. Het huidige landhuis staat ten noorden van het kasteelterrein en is in de 18e eeuw gebouwd. Van het oorspronkelijke huis zijn geen bovengrondse resten meer aanwezig, alleen twee rechthoekige omgrachte eilanden resten nog. Op deze eilanden hebben de voorburcht en de hoofdburcht gestaan. Via een brug met poortgebouw kwam men bij de hoofdburcht die bestond uit een ronde toren en een rechthoekig bouwblok met aan de westzijde aansluitend een woonvleugel van twee verdiepingen.

Geschiedenis

In 1258 was het gerecht Jaarsveld (behorende tot de Hagesteinse goederen) reeds in leen uitgegeven aan Gijsbrecht van Goye.

In 1327 wordt het huis voor het eerst genoemd. Op dat moment was Otto van Cuijk, de leenheer van het gerecht genoodzaakt om alle lenen en alle goederen het Sticht en in de landen van Amstel en Woerden af te staan aan de Hollandse graaf in ruil voor aflossing van zijn schulden. Daarbij verviel ook Jaarsveld aan graaf Willem III van Holland die het op zijn beurt weer verkocht. Zo kwamen de heren van Vianen (afstammelingen van de Van Goye's) in het bezit van de heerlijkheid en huis Jaarsveld.

Tot 1489 bleef het huis in het bezit van de heren van Vianen. In de Jonker Fransenoorlog (tussen 1488 en 1490) werd het slot Jaarsveld als Hoeks bolwerk door Floris van Egmond, de Kabeljauwse heer van IJsselstein, belegerd. Na beschoten te zijn door 12 stenen en 24 loden kogels werd de bezetting na vijf dagen opgegeven. De bezittingen van Jan van Vianen werden door aartshertog Maximiliaan geconfisqueerd en gaf ze als dank voor de bewezen diensten in leen aan Floris van Egmond. Jan van Vianen werd vier jaar later weer in zijn leenband hersteld.

In 1518 wordt het huis door Jan van Vianen en zijn zoons Hendrik en Jan verkocht aan Floris van Egmond die er eigenaar van wordt.

In het jaar 1608 verkocht Filips Willem van Oranje Jaarsveld aan de Amsterdamse koopman Johan Michielsz van Verlaer.

Tijdens de Hollandse Oorlog in 1673 plunderden Franse troepen het huis en werd het in brand gestoken waardoor het zwaar beschadigde. De ruïnes van het kasteel zijn lang blijven staan en de toren heeft als gevangenis dienstgedaan.

Rond 1760 liet Cornelis Johansz de Witt (kleinzoon van raadspensionaris Johan de Witt) een nieuw huis bouwen op enkele honderden meters ten noorden van het oude slot.

In de tweede helft van de 18e eeuw waren er nog muren aanwezig die in 1826 geheel verdwenen zijn.