Kemaman

Koordinat: 4°15′N 103°10′E / 4.250°N 103.167°E / 4.250; 103.167Koordinat: 4°15′N 103°10′E / 4.250°N 103.167°E / 4.250; 103.167Negara MalaysiaNegeri TerengganuPusatChukaiPihak berkuasa tempatanMajlis Perbandaran KemamanPentadbiran • Pegawai daerahAhmad Farhan Abdul Wahab^[1]Keluasan • Jumlah2,535.60 km² (979.00 batu persegi)Penduduk • Jumlah215,582 • Kepadatan85/km² (220/batu persegi)Zon waktuUTC+8 (WPM) • Musim panas (DST)UTC+8 (Tidak dinilai)PostcodeKod panggilan+6-09-8Plat pendaftaran kenderaanT

Kemaman merupakan sebuah daerah di negeri Terengganu, Malaysia. Daerah ini terletak di selatan negeri Terengganu dan berkeluasan 2,535 kilometer persegi, ketiga terbesar selepas Hulu Terengganu dan Dungun.

Daerah ini terbahagi kepada 11 mukim dan berpusat di Chukai. Terdapat juga beberapa pekan lain yang penting di daerah ini iaitu Kijal, Kerteh dan Kemasik.

Pentadbiran

Daerah Kemaman ditadbir satu pihak berkuasa tempatan, iaitu Majlis Perbandaran Kemaman yang berpusat di Chukai. Daerah ini terbahagi kepada 12 mukim, sebuah bandar dan empat pekan.

Mukim

1. Mukim Bandi
2. Mukim Banggul
3. Mukim Binjai
4. Mukim Cukai
5. Mukim Hulu Jabur
6. Mukim Hulu Cukai
7. Mukim Kemasik
8. Mukim Kertih
9. Mukim Kijal
10. Mukim Pasir Semut
11. Tebak
12. Teluk Kalung

Pekan dan Bandar

1. Bandar Cukai
2. Pekan Air Jernih
3. Pekan Air Putih
4. Pekan Kemasik
5. Pekan Kijal

Sejarah

Sejarawan Mesir bernama Ptolemy yang membuat peta dunia termasuk Semenanjung Tanah Melayu menyebut Kemaman sebagai Kole. Kuala Terengganu pula sebagai Primula.

Sekitar tahun 1700, Che Wan Teh keturunan bangsawan Kuala Pahang telah berhijrah ke sini berikutan berlaku persengketaan di Pahang. Beliau menjadi peneroka pertama bagi Kampung Bukit Kuang. Sebelum itu, orang Sakai telah lama mendiami kawasan ini. Setelah kedatangan orang Melayu, orang Sakai berhijrah jauh di pedalaman Kemaman. Kemudian, Che Wan Teh berpindah ke Tanjung Geliga di muara Sungai Kemaman bagi mencari kawasan lebih selamat. Seterusnya berpindah ke Chukai yang lebih stabil dan selamat daripada ancaman lanun.

Versi lain pula menyatakan Kemaman diteroka oleh Lebai Saris seorang bangawan Patani, Siam pada awal abad ke-19 semasa Terengganu dibawah pemerintahan Sultan Ahmad (1808 - 1830).^[4]Lebai Saris dan pengikutnya telah datang ke Kemaman dan meneroka kawasan penempatan di sekitar Kampung Nyor.

Lebai Saris juga dikaitkan sebagai orang yang telah memberi perkataan "Kemaman" iaitu gabungan perkataan-perkataan "Kera" dan "Pokok Maman". Tidak dapat dinafikan bahawa Lebai Saris telah memainkan peranan penting dalam Pembukaan Daerah Kemaman secara lebih meluas di antara Kampung Mak Cili, Kampung Mat Lagam, Kampung Pasir Tengku dan Kampung Jabor.

Penduduk Daerah Kemaman telah bertambah dan pengaruh kekuasaan Lebai Saris semakin teserlah. Berikutan itu, timbul fitnah menyatakan Lebai Saris tidak mahu lagi tunduk kepada Yang di Pertuan Terengganu (Sultan Terengganu). Oleh itu Sultan Ahmad telah menghantar Engku Kembal untuk melawan kekuatan Lebai Saris yang di ketuai oleh anaknya Abu Bakar. Dengan tipu muslihat, Engku Kembal telah berjaya menewaskan Lebai Saris dan anaknya. Kedua-dua mereka dianggap penderhaka dan di hukum sula dengan suda nipah.^[5]

Geografi

Bentuk muka bumi daerah ini dapat dibahagikan kepada tiga kawasan utama iaitu :

1. Kawasan pantai.
2. Kawasan pedalaman.
3. Kawasan kaki bukit (terletak hanya beberapa kilometer dari pantai).

Kawasan pantai mempunyai bentuk muka bumi yang rendah dan rata dan majoriti penduduk tertumpu kepada aktiviti menangkap ikan. Kawasan ini memanjang sejauh kira-kira 38 kilometer dari Kuala Kemaman ke Kertih. Lebih separuh populasi Kemaman tertumpu di kawasan ini.

Kawasan pedalaman daerah ini pula mempunyai bentuk muka bumi tanah tinggi dan berbukit bukau. Kawasan ini kaya dengan hasil bijih timah, tanaman kelapa sawit dan kayu kayan.

Kawasan kaki bukit daerah ini merangkumi jumlah penduduk kedua paling ramai di daerah ini. Kawasan ini terletak di antara kawasan persisiran pantai dan kawasan pedalaman. Aktiviti utama penduduk kawasan ini dalam sektor pertanian.

Demografi

Sejarah kependudukan

Tahun	Pend.	±%
1991	111,901	—
2000	137,070	+22.5%
2010	166,750	+21.7%
2020	215,582	+29.3%
Sumber: [3]

Berdasarkan bancian Malaysia 2020, jumlah penduduk di Daerah Kemaman ialah seramai 215,582 orang dengan kepadatan penduduk 85 orang perkilometer persegi yang dikategorikan sebagai taburan penduduk sederhana . Majoriti penduduk di daerah Kemaman berbangsa Melayu, seramai 198,364 orang.^[6][7]

Bilangan penduduk mengikut bangsa pada tahun 2020.^[6]

Status	Bangsa	Jumlah
Warganegara	Melayu	198,364
	Bumiputera lain	955
	Cina	7,840
	India	749
	Lain-lain	323
Bukan warganegara	-	7,351
Jumlah		215,582

Agama

Di daerah Kemaman, agama Islam merupakan agama paling ramai penganut dengan peratusan 95 peratus diikuti agama Buddha sebanyak tiga peratus. Agama Kristian, Hindu dan lain-lain serta tidak beragama mencatatkan kurang satu peratus.^[7]

Kemudahan

Terdapat pelbagai kemudahan yang dibina di seluruh daerah Kemaman. Terdapat sebanyak 71 buah sekolah di daerah ini;^[8]

Jenis sekolah	Bilangan
Sekolah Kebangsaan	43
Sekolah Jenis Kebangsaan	4
Sekolah Menengah Kebangsaan	21
Sekolah Menengah Agama	2
Kolej Vokasional	1

Daerah Kemaman juga mempunyai 15 buah balai polis, lima balai bomba, sebuah hospital daerah, klinik kesihatan dan klinik desa di sekitar daerah.

Rujukan

Pautan luar

• Sejarah Kemaman
• Alam Semulajadi Kemaman

Diarkibkan 2006-12-09 di Wayback Machine
Diarkibkan 2008-05-27 di Wayback Machine
Diarkibkan 2008-05-27 di Wayback Machine
Diarkibkan 2010-10-22 di Wayback Machine