Terengganu

Terengganu Tranung
Negeri
Terengganu Darul Iman ترڠݢانو دار الإيمان‎code: ms is deprecated
Transkripsi lain
• Jawi	ترڠݢانو‎code: ms is deprecated
• Cina	登嘉楼code: zh is deprecated (ringkas) 登嘉樓code: zh is deprecated (tradisional)
• Tamil	திராங்கானுcode: ta is deprecated Tiraṅkāṉucode: ta is deprecated (Transliterasi)
Bendera Jata
Cogan kata: Maju, Berkat dan Sejahteracode: ms is deprecated
Lagu: Selamat Sultan Terengganu سلامت سلطان‎code: ms is deprecated
97.6% Melayu 74.6% Melayu Terengganu 23% Melayu Kelantan 2.0% Cina 0.2% India 0.2% lain-lain
• Demonim	Oghang Tranung Ughaong Tranung Oré Besut/Ore Ganu (di daerah Besut)
Bahasa
• Rasmi	Bahasa Melayu
• Pertuturan	Bahasa Melayu Terengganu (majoriti) Bahasa Melayu Kelantan (majoriti di Besut & Utara Setiu) Hokkien atau Mandarin (kebanyakan orang Cina)
Penubuhan
• Kawalan British	1909
• Pendudukan Jepun	1942
• Penyertaan ke dalam Persekutuan Tanah Melayu	1948
• Kemerdekaan sebagai sebahagian daripada Persekutuan Tanah Melayu	31 Ogos 1957
Poskod kebangsaan	20xxx hingga 24xxx
Kod panggilan	09
Kod ISO 3166	MY-11
Pendaftaran kenderaan	T
IPM (2019)	0.800 (sangat tinggi) (ke-11)[4]
Laman sesawang	www.terengganu.gov.my

Terengganu Darul Iman (Jawi: ترڠݢانو دار الإيمان) atau nama pendeknya Terengganu (sebutan tempatan: Tranung, Kelantan-Pattani: Ganu) ialah salah sebuah negeri dalam Malaysia. Terengganu terletak di Pantai Timur Semenanjung Malaysia. Ia terletak di antara garisan bujur 102.25 dengan 103.50 dan garisan lintang 4 hingga 5.50 (lihat peta). Di bahagian utara dan barat lautnya, Terengganu bersempadan dengan Kelantan manakala di bahagian selatan dan barat dayanya pula, Terengganu bersempadan dengan Pahang. Keluasan negeri Terengganu ialah 12,955 km².

Sejarah bahasa سجاره بهاس

Terengganu merupakan negeri dalam alam Melayu pertama yang bertapaknya ajaran Islam sepertimana mengikut Batu Bersurat Terengganu yang ditemui di Kuala Berang, Hulu Terengganu di mana tarikh ia dipahat diamati sekitar antara 702 dan 789 tahun Hijriah atau antara 1303 dan 1387 tahun Masihi.^[5]

Terengganu menjadi suatu negeri lindungan Kesultanan Melaka sepanjang wujudnya kesultanan itu, namun menjadi berkuasa memerintah sendiri semunculnya Kesultanan Johor. Ia menjadi suatu kerajaan yang utuh mandiri pada tahun 1724 M.

Ia diliputi pengaruh Kerajaan Rattanakosin pada abad ke-19 di mana hubungan terjalin antara dua pihak mengehendaki pemberian bunga mas setiap tahun. Ia diserahkan kepada pihak Great Britain hasil termeterainya Perjanjian Inggeris-Siam 1909.

Kerajaan كراجا ٔن

Sultan Negeri Terengganu merupakan Ketua Perlembagaan Negeri. Dibawah perlembagaan negeri, kuasa perundangan dipunyai oleh Dewan Undangan. Dewan ini melantikkan ahli Dewan untuk membentukkan Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Terengganu (EXCO).

EXCO, yang diketuai oleh Menteri Besar, memegang kuasa eksekutif dan merupakan badan yang membuat dasar kerajaan negeri. Menteri Besar yang dilantik oleh Sultan adalah daripada parti politik yang memenangi kerusi yang terbanyak di dalam Dewan Undangan.

Pentadbiran ڤنتدبيرن

Negeri Terengganu ditadbir dan di kelola oleh

1. Besut
   1. Majlis Daerah Besut
2. Setiu
   1. Majlis Daerah Setiu
3. Kuala Terengganu Dan Kuala Nerus
   1. Majlis Bandaraya Kuala Terengganu
4. Marang
   1. Majlis Daerah Marang
5. Hulu Terengganu
   1. Majlis Daerah Hulu Terengganu
6. Dungun
   1. Majlis Perbandaran Dungun
7. Kemaman
   1. Majlis Perbandaran Kemaman

Lihat juga: Krisis politik Terengganu 2014

Daerah داءيره

Terengganu terbahagi kepada 8 daerah iaitu :-

• Besut بسوت
• Setiu ستيو
• Hulu Terengganu هولو ترڠڬانو
• Kuala Nerus كوالا نروس (Diisytiharkan pada 18 September 2014 oleh PM Malaysia yang ke-6)
• Kuala Terengganu كوالا ترڠڬانو
• Marang مارڠ
• Dungun دوڠون
• Kemaman كمامن

Terengganu dibahagikan kepada 8 parlimen iaitu:-

• Besut بسوت
• Setiu ستيو
• Hulu Terengganu هولو ترڠڬانو
• Kuala Nerus كوالا نروس
• Kuala Terengganu كوالا ترڠڬانو
• Marang مارڠ
• Dungun دوڠون
• Kemaman كمامن

Bandar-bandar utama di Terengganu adalah

• Kuala Terengganu Bandaraya Warisan Pesisir Air (Ibu negeri)
• Gong Badak
• Chukai
• Jerteh
• Dungun
• Kuala Berang
• Marang
• Bandar Permaisuri
• Kampung Raja
• Kuala Ibai
• Kerteh
• Kijal

Geografi جيوݢرافي

Negeri Terengganu Darul Iman adalah salah sebuah negeri yang terletak di Pantai Timur Semenanjung Malaysia. Ia terletak diantara garisan bujur 102.25 dengan 103.50 dan garisan lintang 4 hingga 5.50. Di bahagian selatan dan barat daya pula bersempadan dengan Pahang. Keluasan negeri Terengganu sekarang kira-kira 1,295,638.3 hektar / 1,295,512.1 hektar. Jaluran pantainya menganjur sejauh 225 kilometer dari Utara ( Besut ) ke selatan ( Kemaman ).

Sebelum tahun 1947 terdapat sembilan daerah di Terengganu; Kuala Terengganu, Kemaman, Kemasik, Paka, Dungun, Marang, Hulu Terengganu, Besut dan Setiu. Daerah dalam negeri Terengganu dikurangkan kepada enam: Kuala Terengganu, Kemaman, Dungun, Marang, Hulu Terengganu dan Besut. Kemudian pada 1 Januari 1985, sebuah daerah baru iaitu Setiu telah dibentuk dan menjadikannya daerah yang ketujuh di Negeri Terengganu. Dan seterusnya pada 18 September 2014, Kuala Nerus pula dibentuk dan menjadikan ia daerah yang kelapan.

Tiap-tiap daerah ini ditadbirkan oleh Pegawai Daerah. Keluasan daerah tersebut adalah: Kuala Terengganu 60,654.3 hektar; Kemaman, 253,559.9 hektar; Gong Badak, ??? Dungun, 273,503.1 hektar; Marang, 66,654.3 hektar; Hulu Terengganu, 387,463.6 hektar, Setiu, 130,436.3 dan Besut, 123,367.8 hektar.

Pendidikan ڤنديديقن

Negeri ini mempunyai 6 buah Sekolah Berasrama Penuh (SBP) iaitu:

• Sekolah Menengah Sains Sultan Mahmud (SESMA)
• Sekolah Menengah Sains Kuala Terengganu (SESTER)
• Sekolah Menengah Sains Dungun (SMSD)
• Sekolah Menengah Sains Hulu Terengganu (SAHUT)
• Sekolah Menengah Sains Setiu (SAIS)
• Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Batu Rakit (BRaInS)

Ekonomi ايکونومي

Kegiatan utama negeri Terengganu ialah perikanan yang merupakan kegiatan tradisi rakyat Terengganu disebabkan kedudukannya yang terletak berhampiran Laut China Selatan. Pun begitu, semenjak terjumpanya petroleum, sumber minyak merupakan penyumbang terbesar kepada hasil pendapatan negeri Terengganu.^[6] Ekonomi negeri Terengganu sekarang ini semakin berkembang. Dengan adanya ECER, tahap kemiskinan di Terengganu telah banyak berkurang. Pelancong asing yang berkunjung ke Terengganu juga semakin bertambah

Demografi ديموݢرافي

Anggaran penduduk mengikut kumpulan etnik (2023)^[7]

Etnik	Bilangan
Bumiputera	1,147,800
Cina	22,800
India	2,100
Lain-lain	2,300
Bukan warganegara	34,400
Jumlah	1,209,400*

Bilangan penduduk Terengganu mengikut daerah.

	Daerah	Populasi 2010
1	Kuala Terengganu	343,284
2	Kemaman	171,383
3	Dungun	154,932
4	Besut	140,952
5	Marang	97,857
6	Hulu Terengganu	72,052
7	Setiu	55,517
	Jumlah	1,035,977

Agama اݢام

Menurut bancian tahun 2010, populasi beragama di Terengganu adalah 96.9% Muslim, 2.5% Buddha, 0.2% Hindu, 0.2% Kristian, dan 0.2% bagi pengikut agama lain atau tiada agama.

Budaya بودايا

Masyarakat Melayu di Terengganu sememangnya kaya dengan budaya dan adat. Di Terengganu, terdapat beberapa jenis teater tradisional Melayu yang dikenali sebagai Rodat, Teater Nur Sakti dan Tarian Pulai. Juga Tarian Ulek Mayang yang biasa dimainkan di tepi pantai sewaktu pesta pantai yang biasa diadakan pada hujung tahun bagi tujuan untuk mengubati penyakit,namun tarian ini sekarang hanya sekadar Persembahan budaya semata-mata. Terengganu juga kaya dengan makanan tradisional dan berlainan dengan makanan Melayu di negeri lain. Di antara makanan tradisional masyarakat Melayu Terengganu yang berkhasiat dan sedap dikenali sebagai Keropok Lekor (orang Terengganu sebut keppok gotel/panjang/batang). Selain itu budu juga salah satu makanan yang popular di Negeri Terengganu. Sekarang masyarakat makin mengenali budu dan semakin tahu khasiat budu yang dikenali dengan nama "sos bilis". Di samping itu Nasi Dagang adalah nasi jenama masyarakat Terengganu , hanya masyarakat Terengganu yang dapat menghasilkan Nasi dagang yang sedap dan asli. Terdapat macam-macam makanan dan kuih tradisioanal yang sedap dan berkhasiat di negeri Terengganu antaranya Agar-agar kering, Akok Berlauk, apam hitam manis, apit-apit, asam gumpal, kuih tahi itik, Akok, Nganang, Bronok Sagu, Sagong, Bingka Nyior, Belebab Ubi, Nek Bak, Tok Aji Serbang, Ketupat sotong, Beekang, Roti Paung, Buah Bung Sambal, Kuih tepung kapur, Apam Dewa, Apam Kuah, Beluda dan banyak lagi.

Tarikan utama تاريكن اوتام

• Masjid Kristal - Masjid ini dibina daripada kaca dan keluli, masjid pintar pertama di Malaysia dan mempunyai keluasan 2,146 meter persegi. Masjid ini boleh memuatkan 700 jemaah pada satu-satu masa dan dilengkapi dengan prasarana teknologi maklumat dan liputan WiFi yang membolehkan pengunjung menggunakan kemudahan akses internet bagi membaca Al-Qur'an elektronik.^[9](wajib buka faham..)
• Pantai Batu Buruk - Kawasan pantai seluas 100 meter dan sejauh 50 meter dari darat yang ditandakan dibuka untuk aktiviti riadah pada setiap Jumaat, Sabtu dan Ahad dari pukul 4 petang hingga 7 malam.^[10]
• Bukit Puteri - Destinasi bersejarah terkenal di negeri ini dan menjadi tumpuan pelancong apabila mereka singgah di Pasar Besar Kedai Payang.^[11]

Penduduk terkenal ڤندودوق تركنل

Lihat juga ليهت جوݢ

• Pelancongan di Terengganu
• Identiti Terengganu
• Bahasa Melayu Terengganu

Rujukan رجوکن

Pautan luar ڤاءوتن لوار

• Kerajaan Terengganu
• Kelab Ulul Albab Terengganu
• Peta-peta berkaitan dengan Terengganu
• Terengganu Muzium Diarkibkan 2005-03-11 di Wayback Machine
• Sejarah Ringkas Negeri Terengganu Darul Iman Diarkibkan 2005-04-19 di Wayback Machine
• Trengganu Royal House
• Titian Digital Terengganu Diarkibkan 2004-12-30 di Wayback Machine
• Tahun Melawat Terengganu 2013
• [2]