Darurat Tanah Melayu

Mengikut arah jam dari kiri atas:

Tarikh	16 Jun 1948 – 31 Julai 1960
Lokasi	Semenanjung Tanah Melayu, Asia Tenggara
Keputusan	Kekalahan gerila komunis Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu
Perubahan wilayah	Kemerdekaan Tanah Melayu pada 31 Ogos 1957

Pihak yang terlibat

Commonwealth forces:
 United Kingdom

• Federation of Malaya
•  Singapura
• Kenya
•  Rhodesia Selatan
  (sehingga 1953)
• Templat:Country data Rhodesia and Nyasaland
  (selepas 1953)
• Fiji

Australia
New Zealand

Disokong oleh:
 Republik China (Taiwan)
 Thailand
(Thai–Malaysian border)
 Amerika Syarikat Parti Komunis Malaya
 Republik Rakyat China
 Korea Utara
 Vietnam Utara
 Mongolia
 Kesatuan SovietKomandan dan pemimpin

Harold Briggs Henry Gurney †
Gerald Templer
Tunku Abdul Rahman

Henry Wells

Chin Peng Abdullah C.D
Rashid Maidin

Shamsiah Fakeh

Sebahagian daripada siri tentang
Sejarah Malaysia
Prasejarah Malaysia Prasejarah Malaysia 100–kurun-6
Kerajaan awal Chih Tu kurun-2–7 Gangga Negara kurun-1–11 Langkasuka kurun-1–15 Pan Pan kurun-3–5 Kedah Tua kurun-4–12 Pahang Tua kurun-5–15 Melayu Jambi kurun-6 Kota Gelanggi kurun-7–9 Srivijaya 650-1377 Majapahit 1293-1500
Kemunculan Kesultanan Islam Kesultanan Kedah 1136–sekarang Sultan Kelantan 1267-sekarang Kesultanan Brunei 1363–sekarang Kesultanan Melaka 1402–1511 Kesultanan Sulu 1450–1899 Kesultanan Pahang 1470-sekarang Kesultanan Perak 1528–sekarang Kesultanan Terengganu 1725-sekarang Kesultanan Selangor 1743-sekarang Negeri Sembilan 1773-sekarang Kerajaan Perlis 1843-sekarang
Era Penjajahan Barat Serangan Portugis 1511–1641 Melaka Belanda 1641–1825 Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 Perjanjian Burney 1826 Negeri-Negeri Selat 1826-1946 Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu 1826 -1946 Tanah Melayu British 1826-1957 Raja Putih Sarawak 1841-1946 Perang Kelang 1867-1874 Perjanjian Pangkor 1874 Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1895-1946 Perjanjian Inggeris-Siam 1909 Pertempuran Pulau Pinang 1914
Perang Dunia Kedua Perang Tanah Melayu 1941-1942 Penjajahan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945 Pendudukan Jepun 1941-1945 Pertempuran Muar 1942 Tragedi Parit Sulong 1942 Pertempuran Singapura 1942 Pembunuhan beramai-ramai Sook Ching 1942 Syburi 1942-1945 Pemberontakan Jesselton 1943-1944 Kawat Kematian Sandakan 1943-1945
Peralihan Malaysia Pentadbiran Tentera British di Tanah Melayu 1945-1946 Tanah Jajahan Mahkota British Borneo Utara/Sarawak 1946-1963 Malayan Union 1946-1948 Persekutuan Tanah Melayu 1948-1963 Darurat Tanah Melayu 1948-1960 Rundingan Baling 1955 Kemerdekaan Tanah Melayu 1957 Pemberontakan Komunis di Sarawak 1962-1990 Konfrontasi 1962-1966 Pemberontakan Brunei 1962-1966 Pembentukan Malaysia 1963 Singapura dalam Malaysia 1963-1965 Pemisahan Singapura 1965 Deklarasi ASEAN 1967 Pemberontakan Komunis 1968-1989 Peristiwa 13 Mei 1969 MAGERAN 1969-1971 Pembentukan Rukun Negara 1970 Dasar Ekonomi Baru 1971-1990 Rundingan Damai Haadyai 1989
Malaysia Moden Krisis Perlembagaan Malaysia 1987-1988 Dasar Pembangunan Nasional 1990-2000 Wawasan 2020 1991-2020 Gagasan 1Malaysia 2009-2018 Wawasan Kemakmuran Bersama 2030 2019-2020 Kemelut politik 2020-2022 Proklamasi Darurat 2021 Gagasan Keluarga Malaysia 2021-2023 Gelombang Hijau 2022-kini Dasar Malaysia Madani 2023-sekarang
Parti Politik dan Pertubuhan UMNO 1946-sekarang MIC 1946-sekarang MCA 1949-sekarang Parti Islam Se-Malaysia 1951-sekarang Parti Perikatan 1952-1973 Parti Tindakan Demokratik 1965-sekarang Barisan Nasional 1973-sekarang Parti Bersatu Sabah 1985-sekarang Pertubuhan BERSIH 2006-sekarang Pakatan Rakyat 2008-2015 Pertubuhan Hindraf 2009-2019 Pakatan Harapan 2015-sekarang Parti Pribumi Bersatu Malaysia 2016-sekarang Muafakat Nasional 2019-2022 Gabungan Parti Sarawak 2019-sekarang Parti Perikatan Nasional 2020-sekarang Parti Pejuang Tanah Air 2020-sekarang Ikatan Demokratik Malaysia 2020-sekarang
Peristiwa Hartal Tanah Melayu 1947 1947 Gerakan Anti-Penyerahan Sarawak 1946-1950 Peristiwa Bukit Kepong 1950 Rusuhan kaum 1964 1964 Krisis Perlembagaan Sarawak 1966 Rusuhan Pulau Pinang 1967 Pertikaian Pulau Ligitan dan Sipadan 1969-2002 Kebangkitan mahasiswa Malaysia 1971-1975 1971-1975 Krisis tebusan Bangunan AIA 1975 1975 Peletupan Tugu Negara 1975 Kebakaran Kompleks Campbell 1976 Tragedi Double Six 1976 Tragedi Penerbangan MH653 1977 Darurat Kelantan 1977-1978 Dawn Raid 1981 Serangan hendap Lahad Datu 1985 1985 Peristiwa Memali 1985 Rusuhan Senyap Sabah 1986 Operasi Lalang 1987 Urusan Mahkamah Ming 1987 1987 Tragedi Terminal Feri Sultan Abdul Halim 1988 Kebakaran Madrasah Taufiqiah Al-Khairiah 1989 Tragedi letupan kilang mercun Bright Sparklers 1991 Pindaan Perlembagaan Malaysia 1993 1993 Tragedi Highland Towers 1993 Ribut Tropika Greg 1996 Krisis Kewangan Asia 1997-1998 Sukan Komanwel 1998 1998 Gerakan Reformasi Malaysia 1998-sekarang Wabak virus Nipah di Malaysia 1998-1999 Al-Ma'unah 2000 Peristiwa Kampung Medan 2001 Tsunami Malaysia 2004 2004 Pembunuhan Altantuya Shaariibuu 2006 Perhimpunan Bersih 2007 2007 Perhimpunan Hindraf 2007 2007 Gelombang Politik 2008 2008 Himpunan Anti-ISA 2009 Pandemik H1N1 di Malaysia 2009-2010 Perhimpunan Bersih 2011 2011 Perhimpunan Bersih 2012 2012 Himpunan Kebangkitan Rakyat 2013 2013 Pencerobohan Lahad Datu 2013 Himpunan Black Out 2013 2013 Langkah Kajang 2014 Tragedi Penerbangan MH370 2014 Tragedi Penerbangan MH17 2014 Banjir 2014-15 2014-2015 Skandal 1Malaysia Development Berhad 2015-sekarang Perhimpunan Bersih 2015 2015 Gempa bumi Sabah 2015 2015 Deklarasi Rakyat 2016 Serangan bom tangan Movida Bar 2016 Perhimpunan Bersih 2016 2016 Pembunuhan Kim Jong-nam 2017 Kebakaran Pusat Tahfiz Darul Quran Ittifaqiyah 2017 PRU-14 - Peralihan kerajaan 2018 Protes terhadap ICERD di Malaysia 2018 Rusuhan Kuil Sri Maha Mariamman 2018 Perhimpunan Anti-ICERD 2018 Pandemik COVID-19 di Malaysia 2020-kini Perintah Kawalan Pergerakan Malaysia 2020-2021 Program Imunisasi COVID-19 Kebangsaan 2021-2022 Kemalangan LRT Kelana Jaya 2021 2021 Hartal Doktor Kontrak 2021 Banjir 2021-22 2021-2022 Tanah runtuh Batang Kali 2022 2022 Tragedi pesawat Elmina 2023
Mengikut topik Darurat Ekonomi Komunikasi Tentera
Portal Malaysia
l b s

Darurat Tanah Melayu, juga dikenali sebagai Perang Pembebasan Kebangsaan Anti-British oleh pihak Komunis merupakan darurat yang telah diisytiharkan oleh kerajaan British di Malaya dari 1948 sehingga 1978. Darurat ini diikuti dengan penarikan hak-hak sivil (bukan semua hak-hak sivil), pemberian kuasa istimewa kepada pihak polis, dan langkah-langkah lain yang bertujuan untuk mengongkong kegiatan politik berhaluan kiri, terutamanya yang membabitkan Parti Komunis Malaya (PKM). Perang gerila merupakan sebahagian daripada konflik yang berlaku di antara PKM dan parti haluan kiri yang lain dengan kerajaan British bermula dari penyerahan Jepun pada tahun 1945 sehingga perjanjian damai di antara pihak PKM dan kerajaan Malaysia ditandatangani pada Disember 1989.

Punca darurat

Pendudukan Jepun di Tanah Melayu di antara tahun 1942 sehingga 1945 telah menyemarakkan semangat nasionalisme orang-orang Melayu pada masa itu.

Selepas pihak tentera Jepun menyerah kalah kepada pihak British pada 15 Ogos 1945, telah terjadi "kekosongan kuasa" (power vacuum) di Tanah Melayu, terutama sekali di kawasan-kawasan pedalaman.

Kontinjen pertama tentera British hanya tiba di Tanah Melayu pada tanggal 3 September 1945. Ini disusuli dengan ketibaan tentera British di Singapura pada 8 September 1945.

Dalam tempoh masa 7 hari (seminggu) selepas penyerahan Tentera Jepun, berikutan kekosongan kuasa pada waktu itu, anggota-anggota MPAJA (kemudiannya dinamakan sebagai PKM) telah keluar dari hutan-hutan dan mula menunjukkan kekuatan dan kuasa mereka.

Ramai orang-orang Melayu dan tidak lupa juga, individu-individu berbangsa Cina dan India telah diseksa dan dibunuh dengan kejam. Terutama sekali, individu-individu berbangsa Melayu yang telah bertugas sebagai anggota polis di bawah pihak berkuasa Jepun.

Anggota-anggota komunis PKM telah bertindak dengan zalim dan melulu. Tiada langsung perasaan belas kasihan yang ditunjukkan -- terutama sekali kepada mereka-mereka yang disyaki tidak sehaluan dengan perjuangan mereka.

Pembunuhan tiga orang pengurus ladang berbangsa Eropah di Sungai Siput, Perak pada tahun 1948 telah menyebabkan kerajaan persekutuan mengisytiharkan darurat di seluruh kawasan Tanah Melayu. Sebulan kemudiannya, PKM telah diharamkan.

PKM menggunakan strategi, bersekongkol dengan pihak-pihak kesatuan sekerja yang ada pada waktu itu di samping menubuhkan Persatuan Buruh Baru (New Democratic Youth League).

Usaha untuk melakukukan mogok yang mendapat sokongan daripada pihak PKM, walau bagaimanapun, telah gagal dan undang-undang baru telah dibuat oleh pihak British untuk melemahkan PKM.

Darurat kemudiannya diisytiharkan di negeri Johor pada 19 Jun 1948.

Langkah mengatasi darurat

Undang-undang Darurat telah diisytiharkan. Antaranya adalah termasuk:

1. Parti politik yang bersifat radikal diharamkan.
2. Sesiapa yang disyaki dengan kegiatan komunis akan ditangkap, serta dibuang negeri.
3. Hukuman bunuh dibuat untuk sesiapa yang dianggap bersubahat dengan komunis.

Pada masa darurat, kira-kira 40,000 tentera termasuk beberapa Rejimen Askar Melayu telah dikerah untuk menghapuskan anasir-anasir komunis. Mereka dilengkapkan dengan peralatan kelengkapan perang seperti meriam, kapal terbang dan kapal laut.

Ketenteraan British juga telah diperketatkan. Polis British dan anggota-anggota Special Branch (SB) telah ditambahkan ke 70,000 orang. Home Guard juga telah diperkenalkan supaya lebih ramai orang boleh menyumbangkan khidmat bantuan mereka dalam membanteras kegiatan komunisme. Lebih kurang 200,000 anggota Home Guard berjaya direkrut. Bantuan ketenteraan daripada Negara-negara Komanwel (British, Australia, New Zealand, Gurkha dan Fiji), Polis Khas dan Perkhidmatan Negara juga berhasil diperolehi.

Perintah Berkurung telah diperkenalkan di kawasan-kawasan yang telah dikenal pasti aktif dengan aktiviti-aktiviti pengganasan komunis.

Konsep "Kawasan Putih" dan "Kawasan Hitam" juga diguna pakai untuk memudahkan Pihak Pentadbiran Tentera British (BMA) melaksanakan kerja mereka dalam mengekang aktiviti-aktiviti komunisme. Kawasan Putih bermaksud kawasan tersebut telah bebas daripada anasir komunis, dan sebaliknya bila merujuk kepada Kawasan Hitam. Negeri Melaka merupakan negeri pertama yang diisytiharkan sebagai Kawasan Putih di seluruh negeri Tanah Melayu.

Sekatan-sekatan jalan raya dan kawalan-kawalan kampung telah dibuat oleh Home Guards di kawasan-kawasan yang disyaki mempunyai pengaruh komunis.

Penggunaan Kad Pengenalan (IC) juga diwajibkan bagi memudahkan proses idenfifikasi diri. Sesiapa yang didapati tidak mempunyai Kad Pengenalan diri boleh ditahan oleh anggota-anggota pihak keselamatan. Kerajaan British mewajibkan semua penduduk Tanah Melayu mesti membuat kad pengenalan diri sebaik sahaja mereka berumur 12 tahun (ke atas).

Sir Harold Briggs juga melancarkan rancangannya (Rancangan Briggs) sebagai usaha untuk menghapuskan aktiviti komunisme.

Di antara rancangannya adalah termasuk:

1. Penempatan semula orang Cina. Sebahagian besar daripada ahli PKM terdiri daripada orang-orang Cina. Dan ramai orang-orang Cina tinggal di kawasan-kawasan setinggan semasa pendudukan Jepun. Dengan membuat penempatan semula ke atas orang-orang Cina di Tanah Melayu, ini memudahkan lagi proses pengawalan dan pengurusan ke atas elemen-elemen pengganasan komunisme.
2. Konsep penempatan semula yang diberi nama, "Kampung Baru" telah diperkenalkan. Kampung-kampung ini telah dibina di kawasan-kawasan baru yang dipilih khas untuk menempatkan orang-orang Cina.

Kedua-dua langkah ini adalah penting, kerana kawasan perumahan setinggan orang Cina dianggap sebagai sumber utama bagi PKM untuk mendapatkan maklumat serta makanan.

Dengan wujudnya "Kampung-kampung Baru" yang dikawal ketat oleh Home Guards, peluang bagi PKM dan juga agen-agen Min Yuen untuk menyalurkan maklumat dan barang-barang keperluan kepada PKM dapat dikekang dengan efektif.

Meskipun pasukan keselamatan telah diperkuatkan, namun tindakan ketenteraan secara langsung untuk menghapuskan elemen-elemen komunis kurang berhasil sebagaimana yang diharapkan pada awalnya. Ini disebabkan, pengganas-pengganas komunis tidak bertempur secara berhadapan. Sebaliknya, mereka bertempur dan berperang menggunakan kaedah "peperangan gerila" (guerrilla warfare).

Pengisytiharan Darurat telah ditamatkan pada 31 Julai 1960. Dalam tempoh 12 tahun perintah darurat dilaksanakan, kira-kira 11,000 nyawa terkorban (termasuk 2,500 orang awam).

Bagi menangani ancaman komunis, secara ringkasnya, pihak British telah melaksanakan beberapa syarat:

1. Pembahagian daerah kepada Kawasan Putih dan Kawasan Hitam;
2. Pemindahan setinggan-setinggan yang terletak berhampiran hutan-hutan ke kawasan-kawasan yang lebih selamat yang dinamakan sebagai "Kampung Baru". Seterusnya, ini dapat melindungi orang awam daripada ancaman dan juga ugutan pengganas-pengganas komunis;
3. Pengenalan sistem kad pengenalan bagi memudahkan seseorang itu dikenal pasti;
4. Penggunaan pengangkutan udara bagi membawa tentera dalam menggempur pengganas komunis. Sekarang dikenali sebagai kumpulan tindak pantas. Setiap kali pengganas menyerang, mereka akan diburu habis-habisan bagi melemahkan semangat juang mereka.
5. Pengenalan sistem ISA.
6. Pengampunan diberikan kepada anggota-anggota pengganas komunis yang menyerah kalah (surrendering) melalui risalah-risalah yang disebarkan melalui unit udara.
7. Pengenalan dan pengambilan "Sukarelawan-sukarelawan / Pengawal-pengawal Kampung" yang lengkap bersenjata.
8. Pembinaan balai-balai polis di kawasan-kawasan yang dikenal pasti terancam (Kawasan Hitam).

Walau bagaimanapun, kesemua strategi dan taktik yang diguna pakai dan dilaksanakan tidak akan berjaya, sekiranya sokongan tidak diberikan oleh orang-orang awam / penduduk tempatan.

Satu contoh baik yang menyokong kenyataan ini boleh dilihat semasa Perang Vietnam (Vietnam War). Pihak tentera Amerika Syarikat cuba meniru strategi dan taktik yang telah diguna pakai semasa konflik sedang berlangsung. Tetapi, apa yang didapati oleh pihak tentera Amerika Syarikat tidak menepati sepertimana yang dirancangkan.

Strategi dan taktik masih lagi terhad dan terbatas daripada segi keberkesanan dan keampuhan mereka. Apa yang lebih penting ialah sikap bekerjasama (co-operation) yang diberikan oleh orang-orang awam / rakyat tempatan kepada pihak pemerintah dan juga pihak tentera.

Faktor inilah yang akan menentukan sama ada efektif atau pun tidak sesuatu strategi mahupun taktik yang diimplementasikan.

Langkah-langkah tidak berbentuk ketenteraan

Langkah-langkah yang berbentuk sosial juga telah diambil kerana hati rakyat Tanah Melayu juga perlu diambil kira. Di antara langkah-langkah yang paling popular yang telah diambil adalah seperti berikut:

1. Catuan makanan dibuat kerana sebahagian daripada penduduk Tanah Melayu (terutama individu berbangsa Cina) adalah anggota pergerakan bawah tanah yang dilabelkan sebagai Min Yuen. Anggota-anggota Min Yuen tidak berfungsi sebagai perajurit utama (main soldiers). Sebaliknya, mereka memainkan peranan sebagai pengintip (spies) dan juga bila perlu, mereka akan melakukan serangan dan aktiviti sabotaj secara subversif.
2. Perang psikologi juga dibuat, menjanjikan rakyat Tanah Melayu pulangan ganjaran bagi perkongsian maklumat yang menjurus kepada pendedahan, setiap ahli PKM. Tawaran ganjaran juga diberikan untuk ahli PKM yang menyerah diri. Dianggarkan ganjaran sebanyak $5,000 telah diberikan untuk setiap ahli PKM yang menyerah diri; manakala, ganjaran sebanyak RM250,000 diberikan bagi sesiapa yang mampu menangkap Chin Peng.^[1]
3. Tarikh kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu telah diisytiharkan pada 31 Ogos 1957. Dengan kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu, usaha-usaha untuk menghalang PKM daripada terus bertapak di Tanah Melayu berjaya dilaksanakan. Ini kerana penentangan PKM, pasca-kemerdekaan, bukan lagi disasarkan kepada pihak kolonial British, tetapi disasarkan terhadap kerajaan anak watan.
4. Langkah untuk menyatupadukan kaum juga telah dibuat oleh UMNO, iaitu dengan gabungan MCA (Tan Cheng Lock), UMNO (Tunku Abdul Rahman), serta MIC (E.E.C. Tsuringam).

Lihat pula

• Tenterajj Pembebasan Rakyat Malaya
• Tentera Anti-Jepun Penduduk Tanah Melayu
• Rancangan Briggs
• Kampung baru Cina
• Pembunuhan beramai-ramai di Batang Kali
• Peristiwa Bukit Kepong
• Pertempuran di Sungai Semur
• Pemberontakan Komunis (1968-1989)
• British Far East Command
• List of weapons in Malayan Emergency
• Far East Strategic Reserve (FESR)

Rujukan

Sumber

Pautan luar

• Psychological Warfare of the Malayan Emergency, 1948-1960